مجید زهره ای - کارشناسی ارشد مدیریت بحران، دانشکده مدیریت، دانشگاه شهید باهنر کرمان
مهدی ابراهیم نژاد - دانشیار، دانشکده مدیریت، دانشگاه شهید باهنر کرمان

برنامه ریزی پیش از وقوع بحران، از مسائل مهمی است که امروزه پیش روی مدیران شهری به ویژه در حوزه مدیریت بحران قرار دارد. با توجه به اینکه ایران از کشورهای بلاخیز دنیا به شمار میرود لازم است مدیریت شهری قدرت و توانایی بالایی در مواجهه با حوادث ناگوار طبیعی داشته باشد و به منظور کاهش اثرات سوء بحرانهای شهری برای ارتقا و گسترش توانایی های خود به طور مستمر تلاش نماید. در سال های اخیر احداث پناهگاه های شهری در دستور کار سازمان پیشگیری و مدیریت بحران قرار گرفته است. یکی از موارد قابل توجه قبل از احداث این پایگاه ها مطالعه، بررسی و انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این نوعکاربری است. مکانی که در شرایط بحرانی محلی ایمن برای پناهگاه باشد و همچنین در جهت کارآیی هر چه بیشتر پایگاه موثر و مفید واقع شود. در این پژوهش مکان یابی پناهگاه شهری در منطقه 4 شهرداری کرمان مورد مطالعه قرار گرفته است. در مرحله نخست به شناسایی و بررسی عوامل موثر بر مکان گزینی پناهگاه، پرداخته شد. پس از گردآوری و آماده سازی لایه ها، وزن دهی به پارامترها با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در نرم افزار Expert choice11 انجام گرفت. در مرحله بعدی لایه های اطلاعاتی بر مبنای مدل همپوشانی شاخص با یکدیگر تلفیق و در نهایت از ترکیب نتایج حاصل گزینه هایی به عنوان مکان مطلوب، معرفی شدند که از بین آنها محلات صفا، سرباز، شهرک صنعتی، حکیم، میلاد و شاهزاده محمد فاقد مکان برای اولویت اول می باشند و محله صفا کلا فاقد مکان برای پناهگاه می باشند و تنها محله شهاب کمترین کمبود فضای پناهگاهی را دارا می باشد.

مکان یابی، پناهگاه، مدیریت بحران، سیستم اطلاعات جغرافیایی، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی