امید حسامی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری
یونس جعفری - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

در فرآیند شهرنشینی باید به همه جنبه های زندگی شهری که می تواند شهر را به سمت پایداری سوق دهد توجه شود. فرم و شکل شهر نیز یکی از ابعاد فیزیکی و فضایی زندگی شهری است که خواسته یا ناخواسته، مستقیم یا غیر مستقیم می تواند بر تمامی ابعاد و جوانب زندگی شهری موثر باشد. علاوه بر آن با رشد و گسترش سریع شهرنشینی در ایران، شهرداری و سازمان ها کمتر توانستند به چنین موضوعاتی بپردازند و الگوی رشد و توسعه شهرها را به صورت مناسب پیش ببرند به همین علت، امروزه بسیاری از شهرهای ایران و از جمله خرم آباد لرستان امروزه دچار رشد و گسترش فضایی نامسنجم و کم تراکمی شده است که در اصطلاح برنامه ریزی شهری از آن به اسپرال شهری یا گسترش افقی شهر نام می برند. گسترش و رشد شهری فرایندی مکانی - جمعیتی است و به اهمیت روزافزون شهرک ها و شهرها به عنوان محل تمرکز جمعیت در جامعه و اقتصاد خاصی اشاره دارد. آنالیز رشد شهری با استفاده از داده های تاریخی و کنونی عملیاتی ضروری در مطالعات جغرافیایی شهرها و برنامه ریزی های آتی می باشد . گسترش فیزیکی شهرها می تواند ناشی از رشد طبیعی جمعیت، مهاجرت روستاییان به شهر و تمرکزگرایی جمعیت و فعالیت و به طور کلی، به بهانه تامین نیاز مسکن و پیش بینی اراضی مسکونی باشد که از تبعات آن تجاوز به اراضی کشاورزی، باغات حاشیه شهر و نابودی چشم اندازهای طبیعی شهر است. هدف پژوهش حاضر بررسی پراکنده رویی شهر خرم آباد لرستان با استفاده از مدل هلدرن و ارائه پیشنهاداتی به منظور فشرده سازی آن می باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و از نوع کاربردی و روش گردآوری داده ها نیز از نوع کتابخانه ای و استفاده از آمار مورد نیاز برای سنجش میزان پراکنده رویی محدوده مورد مطالعه می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد در فرایند توسعه اسپرال شهری خرم آباد بسیاری از باغات و فضاهای بکر طبیعی که در سال های قبل در محدوده شهر بوده اند ، در سال های اخیر به کلی نابود و زیر بافت اغلب مسکونی رفته و آثاری از آنها برجایی نمانده است.

گسترش فیزیکی، رشد اسپرال، ، فشرده سازی، خرم آباد لرستان، مدل هلدرن