زهرا خدائی قشلاق - کارشناس ارشد الهیات تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی )ره( قزوین

بررسیهای تاریخی نشان میدهد که هنر نقاشی یکی از هنرهای مورد توجه هنرمندان ایرانی بوده و همواره در طول تاریخ فرهنگی ایران، با کارکردها و رویکردهای مختلف، به حیات خود ادامه داده است. این مقاله بر آن است که این هنر را در اوج یکی از مهمترین و درخشانترین ادوار تاریخی هنر اسلامی ایران، یعنی عصر صفوی به لحاظ تأثیراتی که از فرهنگهای دیگر پذیرفته است، مورد بررسی قرار دهد. دلیل این ترجیح، ویژگیهای منحصر به فرد این عصر است که بلاشک، بر توسعه هنر نقاشی ایران تأثیرگذار بوده است که از جمله آن ویژگیها، میتوان به حمایت پادشاهان صفوی از انواع هنرها، حضور هنرمندان بزرگ در عرصههای مختلف هنری مثل: نقاشی، نگارگری، فلزکاری، قالی بافی، سفالگری، پارچه بافی، منسوجات، معماری، وجود شرایط مساعد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و بسط روابط سیاسی و تجاری با کشورهای اروپایی و همجوار و .... اشاره نمود، که هر یک از این عوامل به نحوی در رشد و شکوفایی خلاقیت هنری مردمان این دوره مؤثر بودهاند. ولیکن برقراری روابط سیاسی و تجاری نقش بیبدیلی در این عرصه ایفا نموده است. به همین روی، گزارشهای تاریخی، گویای تأثیر پذیری هنر نقاشی ایران از فرهنگ جامعه گورکانی هند، جامعه ارامنه و اروپای باختری در پی این روابط است. این مقاله سعی دارد که چگونگی این روابط و ابعادی از تأثیرات حاصل از آن را، بر نقاشی ایران، مورد بررسی قرار دهد. شایان ذکر است که، رویکرد این مقاله تاریخی است و نگاه تخصص- وارانه، به هنر نقاشی را دنبال نمی کند.

صفویه، تأثیرات خارجی، هنر نقاشی