علی فتاحی بافقی - دانشیار هیأت علمی گروه انگل شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، وکارشناس علوم حدیث از دانشگاه قرآن و حدیث
محمدرضا یاوری - مربی هیأت علمی گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی، یزد، ایران

بیماریهای عفونی از روزنخست زندگی بشر همزاد او بوده و با وجود تلاشهای چند سده گذشته نه تنها موفقیتی در ریشهکنی آنها حاصل نشده بلکه اکثربیماری هایی که واکسن و یا دارو نیز داشته اند با مقاومت وحدت بیشتری بصورتبیماریهای بازپدید و نوپدید بروز یافته اند. در این بین بیماریهای انگلی در بین بیماریهای عفونی به دلیل این که تابحالبرای هیچکدام از آنها داروی مناسب و واکسنی وجودنداشته و یا حشره کشی که قاطعانه بر ضد ناقلین آنها موثر باشدتهیه نشده از بزرگترین معضلات بهداشتی جوامع انسانی باقی مانده اند کما این که از ده بیماری عفونی مهم دنیا ششمورد آن بیماریهای انگلی می باشد.این در حالی است که بیماریهای انگلی تک یاخته ای ایمنی استریل نمی دهند و درصورتی که فردی به آنها مبتلا شود حتی پس از بهبودی از بیماری ، انگل تا آخر عمر در بدن باقی می ماند و اگردستگاهایمنی بنحوی دچار کاستی و کاهش شود مجدداً و با مخاطرات بیشتری بروز می کنند. اخیراً توجه شایانی به کنترلبیماری های انگلی معطوف شده است و یکی از راه های پژوهش در این زمینه کار برروی حیوانات آزمایشگاهی از راهپژوهش های تجربی است بنحوی که امروزه حتی با پیدایش شیوه های بسیار پیشرفته مولکولی و زیستی باز کار بررویحیوانات بعنوان مدل مناسب شرایط طبیعی و زنده بسیار کاربر دارد.در دنیا هنوز مقررات مدونی در خصوص اهمیتتحقیق برروی مدلهای حیوانی جهت بهبود زندگی انسان بوجود نیامده است در صورتی که آمیزه های دینی مسلمانان کهاز قرآن ، احادیت و روایات ،احتهاد و استنباط علما و دانشمندان بدست می آید نشانگر وفق ، مدارا و رعایت حق حیاتهمه موجودات زنده از جمله حیوانات است هرچند که به گفته شاعر: ابروبادومه و خورشید و فلک در کارند تا تو نانیبه کف آری و به غفلت. ولی از سوی دیگر در جهان بینی اسلامی : هرکس که دلی دارد یک مور نیازارد کان مور هم ازدلدار دارد اثری بر دل. بسیار بحا ومناسب است که ارائه مقررات اخلاق در پژوهش با حیوانات آزمایشگاهی را در همهزمینه های علوم تجربی از اسلام استنباط و استخراج کنیم هر چند که به طور مستقیم اشاره ای به استفاده ابزاری وآزمایشی از حیوانات در آیات قرآنی و احادیث نشده ولی با بررسی سیره معصومین (ع) و احادیث مرتبط با نوع برخورد باانواع حیوانات که پرهیز از به بند کردن ،گرسنگی و تشنگی دادن،پرهیز از رفتار تهاجمی و خشن ورعایت آنها به عناوینمختلف است. ارائه راهکارهای مناسب از سوی علماء دین و متخصصین علوم پزشکی نیاز است تا با بارش افکار از سویطبیبان روحی و جسمی مجموعه ای مطابق با حقیقت ، منطق ، عقل و شرع در خصوص اخلاق در پژوهش با حیواناتآزمایشگاهی تهیه و مورد استفاده قرار گیرد. این مهم مرتب با استفاده از تجربه هر دو گروه طبیبان روحانی (علماء دین)و طبیبان جسمانی (متخصصین علوم پزشکی) بازبینی و بازنویسی شود. شرایط و امکانات مورد نیاز و آموزشهای لازمبرای فرهنگ سازی و همگانی کردن نحوه برخورد با حیوانات بطور اعم و حیوانات آزمایشگاهی بطور اخص و در همهزوایای زندگی فراهم گردد.

اخلاق،پژوهش،بیماری های عفونی انگلی،حیوانات آزمایشگاهی