حسین نهتانی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاحنباتات، دانشگاه یاسوج
اسد معصومی اصل - استادیار گروه زراعت و اصلاحنباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج

هندوانه متعلق به تیره کدوئیان و جنس Citrullus و تنها گونه زراعی این جنس و دیپلوئید (n=11) می باشد. هندوانه ازمناطق آفریقای جنوبی سرچشمه گرفته و درحال حاضر درسراسر جهان به عنوان یک صیفی با ارزش کشت می شود. تنوع در میان هندوانه نتیجه اختلاف در توالی DNA و تاثیر محیط است.دو نوع سیستم نشانگری برای تعیین تنوع ژنتیکی، نقشه یابی و اصلاح استفاده می شود، نشانگرهای مورفولوژیک ومولکولی می باشد. توسعه ژنتیکی ارقام هندوانه از طریق انتخاب مصنوعی، به توانایی تشخیص و تفکیک اثرات ژنتیکی بستگی دارد تا بتوانند از اثرات محیطی تفکیک و تشخیص داده شوند. انتخاب به کمک نشانگرها(MAS) شرایط مناسبی برای انتخاب سریع و کاهش جمعیت اولیه ایجاد می کند. نشانگرهای مولکولی بیشتر از نشانگرهای مورفولوژیک در تعریف نسبت ژنتیکی درمیان ارقام هندوانه موثر بوده اند. نشانگر های مورفولوژیک ممکن است قابل اعتماد و کافی نباشد، زیرا این نشانگرها می توانند تحت تاثیر عامل های محیطی قرار گیرند. آیزوزایم ها نیز درجهت تعیین تنوع ژنتیکی و فیلوژنتیک میان ارقام هندوانه استفاده شده اند. سایر نشانگر ها مثل CAP, SRAP, SSR RAPD, AFLP, و RFLP نیز در هندوانه بکار برده شده اند ولی در کل می توان گفت نشانگر AFLP درمقایسه با ISSR و RAPD برای بررسی تنوع ژنتیکی و تهیه نقشه لینکاژی هندوانه کارآمدتر است.

هندوانه،Citrullus، تنوع ژنتیکی، نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی