سیامک باقری - پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی، بخش اکولوژی ، ص ۶۶
جلیل سبک آرا
یعقوبلعی زحمتکش

Mnemiopsis یکی از گونه های ژله ای است و متعلق به شاخه Ctenophore راسته Lobata می باشد. این آبزی دریایی، شناگری آزاد با بدن ژله ای شفاف و بدنی شبیه به گردو دارد. Mnemiopsis leidyi از طریق آب توازن کشتی از دریای سیاه به دریای خزر در اواخردهه 1990 انتقال یافت . نمونه برداری از Mnemiopsis leidyi ، زئوپلانکتون زانها ومکانهای متفاوت در خط مطالعاتی بندر انزلی (استان گیلان)، خزر آباد (استان مازندران) در اعماق 5، 10، 20 و50 متر، از پائیز 1382 تا زمستان 1383 انجام گردید. رده Copepoda زئوپلانکتون غالب در کل مناطق حوضه جنوبی دریای خزر بود، از این رده سه راسته ، Calanoida , Cyclopoida , Harpacticoida شناسائی شد حداکثر فراوان زئوپلانکتون بامیزان میانگین 9166 عدد در متر مکعب در فصل تابستان بود. در خزر آباد حداکثر فراوانی زئوپلانکتون در فصل بهار با میزان میانگین 16161 عدد در متر مکعب مشاهده شد در حالیکه در تابستان جمعیت زئوپلانکتونی به نصف (8468 عدد در متر مکعب) کاهش یافت. بطور کلی بررسی محتوی معده Mnemiopsis در اعماق و مناطق مختلف نشان داد، بیشترین فراوانی غذایی را زئوپلانکتونهای Acartia از راسته کوپه پودا، تخ کوپه، لارو دو کفه ای Lamllibranch از رده Bivalvia ، نوزاد بالانوس از راسته Cirripedia و Tintinnopsis از رده مژکداران (Infusoria) داشت. بررسی حاضر نشان داد، تنوع و جمعیت زئوپلانکتون در سالهای بعد از تهاجم شانه دار بشدت کاهش داشته است. کاهش شدید زئوپلانکتون اثرات شدیدی رابر روی ذخایر ماهیان پلانکتونخوار دریای خزر بخصوص کیلکا ماهیان گذارد.

شانه دار ، زئوپلانکتون ، کیلکا ، دریای خزر