محمد جواد زارعیان - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه صنعتی اصفهان
سید سعید اسلامیان - دانشیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان

استان یزد با واقع شدن در زمره مناطق خشک و نیمه خشک، یکی از کم آب ترین نواحی کشور می باشد. اصلی ترین عامل محدود کننده رشد و توسعه کشاورزی و صنایع وابسته در این منطقه کمبود آب می باشد،که عمده ترین دلیل آن کم بودن نزولات آسمانی و عدم وجود جریان رودخانه ای دائم از خارج به داخل حوزه های آبریز استان می باشد. فلذا اصلی ترین منبع تامین آب مورد نیاز جهت برآورده کردن نیاز کشاورزی و همچنین شرب و صنایع استان، منابع آب زیرزمینی است که شامل چاهها ی عمیق و نیمه عمیق، قنوات و چشمه ها می باشد. با توجه به کم بودن میزان نزولات آسمانی و کاهش این میزان در طی چند سال اخیر، سفره های آب زیرزمینی منطقه دارای بیلان منفی شدیدی می باشند که طبق آخرین مطالعات انجام شده این میزان به ۳۰۰ ملیون متر مکعب در سال رسیده است و زنگ خطر جدی را برای مردم و مسئولان استان به صدا در آورده است و لزوم انجام مطالعات و ارائه راهکارهایی صحیح برای کاهش خطرات ناشی از این افت بی سابقه سطح آبهای زیرزمینی را ضروری نموده است. در سالیان اخیر مطالعاتی بر روی منابع آبهای زیرزمینی از نظر کمی و کیفی انجام شده و ادامه مطالعات، در جهت شناسایی منابع آب جدید و حفظ منابع آب موجود در حاشیه کویرها و شوره زارها و تشکیلات کارستی ضرورت دارد. در مقاله پیش رو، با بررسی عوامل مختلف تاثیر گذار در افت سطح سفره های آب زیر زمینی استان یزد، اثرات این موضوع بر کشاورزی و وضعیت عمومی حوزه های آبریز منطقه بررسی شده و با توجه به شرایط هیدرولوژیکی این نواحی، راهکارهایی جهت کاهش افت سفره های آب زیرزمینی و حفظ ذخائر موجود به منظور رشد و توسعه پایدار منطقه در طی سالیات آتی ارائه گردیده است. در نهایت نتیجه گیری می شود که حفظ و نگهداری منابع آب بایستی با در نظر گرفتن شرایط خاص هر منطقه از حوزه آبریز، به طور ویژه در دستور کار مسئولان منطقه قرار گیرد.

یزد، حوزه آبریز، آب های زیرزمینی، بارندگی، قنات، بیلان منفی