حسین محمدی درح - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه قم
حسن مختاری - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه قم

هنجار و ناهنجاری دو واژه ای است که در علوم اجتماعی نقش بی بدیلی بازی می کنند. از همین رو یکی از دغدغه های اندیشمندان جوامع بشری طراحی و مهندسی مدینه فاضله ایی است که ساکنان آن بتوانند در آسایش و آرامش نسبی زندگی کنند و از رفتارهای هنجارمند برخوردار باشند. عواملی را که جامعه شناسی جنایی به عنوان معیار هنجار از آن صحبت کرده و رابطه آن را با جرائم و اعمال ضد اجتماعی در نظر می گیرد بسیارند، یکی از این رویکردها، اقتصاد است. در حوزه نظام اقتصادی جامعه، رسالتی بزرگ بر عهده حکومت اسلامی است که برای تحقق «عدالت اقتصادی» نیاز به برنامه ریزی و تلاش است و هرگونه بی عدالتی اقتصادی موجب بروز مشکلات عدیده ی اجتماعی می شود که زندگی با آن مشکلات پیامدهای گسترده ای دارد. حضرت علی (ع) با اصالت دادن به فرد و جامعه کوشیده است تا بر اساس مقدار وزن و میزان سهم هریک از فرد یا جامعه، ضرر یا منفعت فرد یا جامعه را لحاظ کند؛ با توجه به جامعه متناسب با نیازهای افراد، آرمان هایی را معین می کند و دست یافتن به آن تبدیل به یک ارزش می شود. از سیره و عمل حضرت علی (ع) چنین بر می آید که اولا ثروت، یک ارزش نهایی نباشد ثانیا افراد در صورت عدم دستیابی به آن، به راههای غیر مشروع تن ندهند. از طرف دیگر، شکاف اقتصادی موجود در جامعه، باعث بروز اختلاف هایی می شود که آن حضرت (ع)، سعی در تعدیل جامعه با راه هایی از جمله ایجاد رفاه عمومی و عدالت اقتصادی، در جهت کاهش انحرافات اجتماعی بوده است.

جامعه شناسی جنایی، اقتصاد، حضرت علی (ع)، نظریه فشار اجتماعی، نظریه تضاد اجتماعی