ابوالفضل شمسایی - استاد دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی شریف
میثم محبوب - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران- مهندسی آب

از جمله حساسترین و مهمترین مسایل در پروژه های عمده عمرانی همچون انتخاب محل احداث سدهای بتنی و خاکی ، کانالهای انتقال آب ، انتخاب مسیر احداث بزرگراهها و راههای اصلی و فرعی و ... مطالعه پایداری شیبهای طبیعی منطقه و تامین پایداری آنها است. یکی از دلایل ناپایداری شیبها و وقوع گسیختگی ها تغییرات شرایط هیدرولیکی است و این مسأله به خصوص در مناطق مرطوب و در ساختگاههایی که جنس خاک آنها رسی اشباع است، چشمگیرتر است. تغییرات سطح آب زیرزمینی باعث نوسان فشار آب حفره ای (Pore Water Pressure) در خاک می شود که تغییرات مقادیر ضریب اطمینان شیروانی در طول سال را به دنبال دارد . در این مقاله و در قالب یک مطالعه موردی ، نقش نوسانات سطح آب زیرزمینی در پایداری شیب شیروانی ساختگاه مورد مطالعه با مدل عددی GEO-SLOPE ، در سه حالت استاتیکی ، شبه استاتیکی و دینامیکی مورد بررسی قرار گرفته است و در این راستا از نتایج مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی انجام شده جهت مدلسازی شیروانی و انجام تحلیل های لازم استفاده شده است.صحرایی و آزمایشگاهی انجام شده جهت مدلسازی شیروانی و انجام تحلیل های لازم استفاده شده است. مطالعات انجام شده نشان می دهد که نقش آبهای زیر زمینی منطقه دراین ناپایداری چشمگیر است و منابع آب منطقه ای عامل تأثیرگذاری در این خصوص محسوب می شوند.در دوره های پرباران و در شرایط بحرانی هنگامی که فشار آب حفره ای به حداکثر مقدار خود می رسد، با کاهش ضریب ایمنی به حداقل مقدار خود ، خطر ناپایدار شدن شیب ش یروانی و رانش توده خاک در امتداد سطح گسیختگی محتمل می گردد. بر اساس نتایج تحلیلهای انجام شده ، دراین حالت با در نظر گرفتن یک طرح زهکشی مناسب برای دامنه شیدار، ضمن کنترل افزایش فشار آب حفره ای می توان به مقدار قابل ملاحظه ای ( تا سی درصد) بر پایداری شیب شیروانی منطقه افزود.

پایداری شیب شیروانی ، تحلیل پایداری شیروانی ، فشار آب حفره ای ، سطح گسیختگی