ابوالحسن شاکری - دانشیار حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه مازندران
رضا رضایی - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه مازندران

از جمله نوآوری های قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، درجه بندی کردن مجازات های تعزیری از سوی قانون گذار می باشد. ماده 19 از این قانون، مجازات های تعزیری را به صورت تدرج طولی عرضی ارائه نموده است که در هر کدام از درجات، درجه بندی دیگری مشهود می باشد که این در تشخیص مجازات اشد و اقل مفید می باشد. با درک درست این ماده تئوری جدیدی در نظام کیفر دهی سیستم جزایی کشور حاکم خواهد بود و آن سیاست جنایی قضایی مبتنی بر درجه یابی است. بدین نحو که قانون گذار در چارچوب اصل قانون مندی سبدی از مجازات های شناور را برای قضات در نظر می گیرد و قضات نیز در این محدوده قانونی با لحاظ جمیع شرایط کیفردهی می کنند. بدین ترتیب دیگر شاهد کیفر های متعین به مانند گذشته نیستیم بلکه کیفرها از صفر تا صد در نظر گرفته شده اند. تخفیف و تشدید مجازات با عنایت به تدرج قانونمند شده است و علی رغم قانونمندی، تفرید کیفر نیز آنگونه که خواهد آمد محقق است. فهم درست این تئوری در گرو بازخوانی مبانی و ملاک تدرج می باشد.

مبنا، مجازات های تعزیری، تدرج، تناسب، ملاک