خیامی - کارشناس ارشد سازه های آبی
سعیدرضا خداشناس - استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
شهناز دانش - استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
کامران داوری - استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

در سالهای اخیر افزایش استفاده از کودهای شیمیایی در کشاورزی و ورود این مواد از طریق زه آبها ی کشاورزی به رودخانه ها، ورود فضولات انسانی و حیوانی به آب رودخانه ها و هم چنین مخازن سدها و ورود فاضلابهای شهری و صنعتی به آب رودخانه ها و نهایتاً مخازن سدها، کیفیت آب این منابع آبی را دستخوش تغییرات فراوانی نموده است. از جمله فرایند غنی سازی مخازن به واسطه ورود بیش از حد مواد مغذی گیاهی مانند نیتروژن و فسفر می باشد که کیفیت آب بسیاری از مخازن سدها را در جهت مصارف مختلف با مشکل مواجه کرده است . همچنین وجود پدیده لایه بندی حرارتی در مخازن سدها نیز می تواند در تغییر پارامترها ی مختلف کیفی آب در مخازن سدها موثر باشد. لذا آگاهی از چگونگی تغییرات کیفیت آب در دوره های مختلف سال، می تواند کمک موثری را در بهره برداری از آب مخازن سدها داشته باشد . در این تحقیق با استفاده از مد لهای DYRESM وCAEDYM شرایط حرارتی مخزن طی یک دوره یک ساله و تغییرات نیترات و فسفات در طی یک دوره ۱۰۵ روزه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان دادند که لایه بندی حرارتی در مخزن مذکور از اوا یل فصل بهار تدریجاً شروع شده و در اواسط فصل تابستان کامل می گردد. در اثر این لایه بندی حرارتی که تا آخر تابستان ادامه می یابد، حداکثر اختلاف دما بین پایین ترین تراز و بالاترین تراز ۱۲ درجه سانتیگراد می باشد که این امر از نظر تغییر در خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آب بسیار حائز اهمیت است. میزان نیترات در مخزن سد در لایه های میانی بیش از لایه های سطحی و لایه های زیرین مشاهده شد. در لایه های سطحی به دلیل مصرف این مواد توسط جلبکها و در لایه های زیرین نیز به دلیل احیای بی هوازی، غلظت نیترات کاهش می یابد . تغییرات فسفات نیز در مخزن سد نشان داد که در لایه های سطحی به دلیل مصرف این مواد توسط جلبکها از مقادیر آن کاسته شده و در لایه های پایینی مقادیر بیشتری فسفات مشاهده شده است.

CAEDYM مدل ،DYRESM کیفیت آب ، لایه بندی حرارتی، مدل