مهرداد حجازی - دانشیار مهندسی سازه، گروه عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه اصفهان
مسیح پورعابدین - کارشناسی ارشد مهندسی سازه، گروه عمران، دانشکده فنی و مهندسی، موسسه آموزش عالی عقیق اصفهان

بناهای بزرگ در معماری پیش از اسلام در دوران هخامنشی و پارتی و ساسانی، مانند کاخهای بزرگ تختجمشید وشوش، فضاهای پرستونی بوده اند. با بهره گیری از سازههای تاقی نیاز به فضاهای بزرگ همچنان وجود داشت. این فضاهادو شکل داشتند، نخست فضایی بزرگ و نمادین و نیمه باز به نام ایوان و دوم فضای بزرگ مرکزی. این فضای مرکزی بزرگ میبایست با آسمانهای منحنی پوشیده میشد و برای این کار گنبد بهترین گزینه بود. ازآغاز ساخت نخستین گنبدها حدود دوهزار سال میگذرد. در بیان کلی، گنبد شکلی است که از چرخش یکی از انواع قوس حول محوری که از راس آنگذشته و به وسط قاعده آن عمود است حاصل میشود. دراین مقاله گنبد مسجد جامع عباسی )مسجد امام اصفهان( به منظور بررسی رفتار سازه ای تحت بار باد طرح اصفهان در سه حالت مورد بررسی و آنالیز قرار گرفته و مقادیر تنشهای اصلی و جابجایی محاسبه شده است. در حالت اول پوسته پایین یه صورت تک پوسته، در حالت دوم پوسته بالایی به صورت تک پوسته و در حالت سوم گنبد دوپوسته گسسته بدونخشخاشی )تقویت نشده( در نظر گرفته شده است. تحلیل غیر خطی با استفاده از روش المان محدود سه بعدی و با استفاده از نرم افزار ANSYS انجام گرفته است. در مطالعات آینده این گنبد همراه با دیوارهای )خشخاشی، تقویت( آجری موجود مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

سازههای تاریخی، گنبدهای آجری، ایرانی، روش اجزا محدود