تاثیر پذیری شعر و نثر خاقانی از ادب عربی در دو سطح صورت ومعنا

سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 548

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LRR-3-2_005

تاریخ نمایه سازی: 16 شهریور 1395

چکیده مقاله:

دورهٔ تکوین زبان و ادب فارسی (۶-۹ ه.ق)، بیگان نقطهٔ عطفی در پیشینهٔ پیوند شعر فارسی و عربی به شمار می آید، زیرا از یک سو، با در نظر گرفتن مقتضیات و بستر سیاسی - دینی، زبان عربی در ایران زبانی علمی - ادبی می شود و از سوی دیگر وجود شعر مدحی و درباری، موجب استحکام این پیوند میشود. خاقانی شروانی (م ۵۹۵ ه.ق)، در این دوره و در تاریخ شعر فارسی یکی از برجستهترین عربی گرایان فارسی زبان است. زیرا قالب عمدهٔ شعر در دیوان وی قصیده است که خود زمینه ای برای نمود بیشتر این پیوند است. آشنایی عمیق حستان عجم و عجین شدن زبان او با ادب عربی، سیب ایجاد دوگانگی زبانی، در آثار وی شده است. یکی از جلوههای این دوگانگی، تقلید مضمونی خاقانی و ابراز مفاخره نسبت به ادب دانان برجستهٔ زبان عربی، در سطح حصوری و معنایی زبان است. کثرت نام برخی بلغای ادب عربی از یک سو و تأثیر آوازه و بلاغت شعر آنان در زبان خاقانی از سوی دیگر، سبب شده آیینهٔ دیرآشنای آثار خاقانی، نشانگر تأثیرپذیری از ادب عربی گردد و ضرورت پژوهشی در این زمینه را دوچندان کند. نگارندگان در این پژوهشی با هدف نمایاندن گرایش خاقانی به ادب عربی، به بررسی شعر و نثر خاقانی پرداخته اند به این حصورت که ابتدا انگیزههای خاقانی را از این اثرپذیری ذکر کردهاند، سپس این اثر پذیری را، در سطح حصوری آثار خاقانی با تکیهٔ بیشتر بر گونهٔ منثور آن،که تاکنون مورد توجه نبوده است نشان داده اند و به دنبال آن درسطح معنایی،چند اثر پذیری مضمونی مهم را که در جریان پژوهشی حاضر اشاره ای بدان ها نشده است مورد تامل قرار داده اند تامجموع این بررسی ها پاسخی به این پرسش مقدم باشد که آیا عمق تاثیر پذیری خاقانی از زبان و ادب عربی تنها به فراوانی عناصر واژگانی این زبان محدود گشته است یا این که خاقانی در بطن آثار خود از سخن وران ادب عربی در دوسطح صوری و معنایی تاثیر پذیرفته است؟

نویسندگان

میلاد جعفرپور

دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی ،دانشگاه حکیم سبزواری،خراسان رضوی ،ایران

حجت الله فسنقری

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی،دانشکده الهیات و معارف اسلامی،دانشگاه حکیم سبزواری،خراسان رضوی، ایران