محبوبه حاجی زاده حسین آبادی - فارغ التحصیل گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان، رفسنجان- ایران
حمیدرضا کریمی - دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان، رفسنجان– ایران
حسین دشتی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان، رفسنجان- ایران
محمدحسین شمشیری - استادیار، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان، رفسنجان- ایران

به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی برخی از ژنوتیپ های نر پسته، تعداد 16 ژنوتیپ نر و 8 ژنوتیپ ماده پسته از مؤسسه تحقیقات پسته ایران (IPRI) انتخاب شدند. 12 آغازگر مورد استفاده، در مجموع 65 قطعه DNA را تکثیر کردند که از بین آ نها 48 قطعه چندشکل و 17 قطعه یک شکل بودند. تجزیه خوشه ای براساس ماتریس تشابه و ضریب تشابه جاکارد و به روش UPGMA ، ژنوتیپ های پسته مورد مطالعه را در فاصله تشابه 49 / 0 در پنج گروه اصلی قرار داد. بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های نر پسته با استفاده از نشانگر RAPD وضعیت ژنتیکی آ نها را مشخص کرد، به طوریکه ارقام ماده به خوبی از ژنوتیپ های نر تفکیک شدند و به نظر می رسد ژنوتیپ نر MO12 به دلیل تشابه ژنتیکی کمتر با ارقام ماده مورد مطالعه می تواند گرده دهنده مناسبی برای این ارقام باشد که لازم است در این زمینه از طریق گرده افشانی کنترل شده پژوهش هایی انجام شود. نتایج این پژوهش نشان داد که ژنوتیپ های نر پسته مورد بررسی تنوع ژنتیکی بالاتری از ژنوتیپ های ماده دارند که دلیل آن پیوند نزدن ژنوتیپ های نر موجود در باغ های پسته است که باعث ایجاد تنوع وسیع تری در ژنوتیپ های نر در مقایسه با ارقام ماده شده است.

آغازگر RAPD ، پسته (.Pistacia vera L)، تجزیه خوش های