سیستم آبی بخارا به عنوان زیرساخت منظرین شهر (مروری بر ظهور و انحطاط یک شبکه منظرین درون شهر)

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: ماهنامه باغ نظر، دوره: 11، شماره: 31
  • کد COI اختصاصی: JR_BAGH-11-31_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 679
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سیدامیر منصوری

دکتری مطالعات شهری با گرایش منظر. استادیار گروه معماری منظر، دانشگاه تهران

ایدا آل هاشمی

پژوهشگر دکتری معماری، دانشگاه تهران، نویسنده مسئول

محمد جمشیدیان

کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه تهران

چکیده

در طی قرن ها شهرهای فلات ایران در پیوندی عمیق و متقابل با شبک هها و منابع آبی شکل گرفته، پایدار شده و توسعه یافته بودند.امروز بازخوانی پیوند و رابطه چندوجهی و چندعملکردی این زیرساخت ها با شهر و استخراج اصول حاکم بر آن ما را در بازتعریف رابطهتک بعدی حاکم بر شبکه های انتقال آب، به عنوان گونه ای از شبکه های زیرساختی مدرن، باکلان شهرهایمان یاری می کند.یکی از پیشرفته ترین نمونه های پیوند همه جانبه شهر و سیستم آبی، در شمال شرق ایران (ازبکستان کنونی) و در شهر بخارا شکل گرفتهاست. سیستمی توسعه یافته براساس بهره گیری از آ بهای جاری که امروز نیز باوجود نابودی تقریباً 90 درصدی، بازمانده های آن دربافت قدیم شهر، مهم ترین مؤلفه های منظر شهر بخارا به شمار می روند. اینکه چگونه این شبکه آبی به زیرساختی منظرین 2 برای شهرتبدیل شده و نقشی چندوجهی در شهر و زندگی شهروندان داشته است و اینکه چگونه این شبکه در طول 10 قرن گذشته به صورتیپایدار در شهر حضورداشته و سیستم وار با توسعه شهر توسعه یافته است، سؤالاتی هستند که این نوشتار با پژوهش در مکتوبات ومستندات موجود در باب بخارا از قرن 10 تا 21 میلادی در پاسخ به آنها می کوشد و تلاش می کند با یافتن جنبه های مختلف پیونداین شبکه با ساختارهای فضایی - کالبدی و فعالیتی شهر از یک سو و ساختارهای ذهنی مردم بخارا از سوی دیگر، اصول حاکم برشکل گیری و توسعه شبکه آبی بخارا را بیابد. نتایج این بررسی دو نکته مهم و مرتبط با هم را در مورد شبکه آبی شهر بخارا نشانمی دهد : نخست اینکه شبکه آبی شهر بخارا در لایه های مختلف، ارتباط تنگاتنگ و عمیقی را با ساختار فضایی و اجتماعی شهر (زندگیعینی و ذهنی شهر و شهروندان و حوزه های شخصی و عمومی زندگی) برقرار ساخته و همین مسئله موجب شده بوده است که اینشبکه نقشی کلیدی را در درک شهر بخارا بازی کند و از یک شبکه زیرساختی با نقش معیشتی و خدماتی صرف به شبک های منظرینبا نقش سمبولیک برای شهر بخارا ارتقا یابد. دوم اینکه نیاز کارکردی به این شبکه، شرط لازم در پیوند و حضور مؤلفه های شبکه آبیدر فضاهای شهری و زندگی مردم بخارا بوده است و نه شرط کافی. پیوند ذهنی این شبکه و مؤلفه های آن با مردم و زندگی آنها نحوهو کیفیت حضور پایدار مؤلفه های شبکه را در شهر بخارا تضمین می کرده است.

کلیدواژه ها

بخارا، سیستم آبی، زیرساخت منظرین، ساختار فضایی شهر، پایداری شهر

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.