کلثوم فرهادیان عسگرآبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت
حمیدرضا عیسوند - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان

با توجه به نقش کشاورزی پایدار و بهبود تحمل به شرایط دیم استفاده از پلیمر سوپر جاذب و میکوریزا به عنوان عواملی که سبب بهبود حفظ آب و نیز بهبود تأمین عناصر برای گیاه در زراعت می شود دارای اهمیت است، در این تحقیق به بررسی اثر مصرف سوپر جاذب و میکوریزا بر روی برخی شاخص ها ازجمله عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، طول ریشه، تعداد گره های ریشه و حجم ریشه در نخود دیم پرداخته شد. آزمایش به صورت طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در زمین زراعی واقع در شهرستان دلفان از استان لرستان به اجرا درآمد. تیمارها شامل سوپر جاذب در سه سطح ( 0، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار)، میکوریزا در دو سطح ( 0 و 200 کیلوگرم در هکتار ) و دو رقم نخود ( آرمان و آزاد ) است. نتایج آزمایش نشان داده است که بیشترین عملکرد بیولوژیک ( 2385/2 کیلوگرم در هکتار )، عملکرد دانه ( 1319/8 کیلوگرم در هکتار)، طول ریشه ( 17/3 سانتیمتر)، تعداد گره ریشه (36)، حجم ریشه ( 3/9 سی سی ) مربوط به تیمار 200 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب است. در کلیه صفات زراعی، ارقام تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند. اثر متقابل بین سوپر جاذب و میکوریزا بر صفات عملکرد بیولوژیک ( P <0/05)، عملکرد دانه ( P <0/01)، طول ریشه ( P <0/01 ) و تعداد گره های ریشه ( P <0/05 ) معنی دار شده است. نتایج حاصل از آزمایش نشان داده است که در کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب نسبت به عدم کاربرد و یا کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار میزان عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، طول ریشه و تعداد گره های ریشه، افزایش یافته است که به دلایل حفظ رطوبت و نیز ایجاد حالت انبساط باعث بهبود تهویه و نفوذپذیری آب می شود و آب را تا حدودی برای گیاه فراهم می کند. همچنین نتایج حاصل از آزمایش نشان داده است که کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار میکوریزا نسبت به عدم کاربرد آن سبب بهبود عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، طول ریشه، تعداد گره های ریشه نخود می شود.

میکوریزا، سوپر جاذب، ریشه، نخود