جعفر نباتی - عضو هیات علمی، پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد
محمد زارع مهرجردی - عضو هیات علمی، مجتمع آموزش عالی شیروان
عبدالرضا باقری - عضو هیات علمی، دانشکده کشاورزی و پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد
محمد کافی - عضو هیات علمی، دانشکده کشاورزی و پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد

رابطه بین گیاهان و پراکسید هیدروژن همراه با چالش است، پراکسید هیدروژن نقش حیاتی در سوخت و ساز گیاه دارد اما هم زمان تجمع آن در تنش های محیطی قابلیت ایجاد خسارت دارد. این مطالعه به منظور بررسی اثر تنش خشکی و پراکسیدهیدروژن بر 12 ژنوتیپ نخود در محیط کنترل شده بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل تنش خشکی با پتانسیل اسمزی 3- بار و یک میلی مولار پراکسیدهیدروژن بود. تیمارها به مدت 15 روز در شرایط هیدروپونیک در اتاقک رشد اعمال گردید. نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی و همچنین کاربرد پراکسیدهیدروژن موجب کاهش ارتفاع بوته در ژنوتیپ های مختلف شد. تنش خشکی موجب کاهش 27/6 درصدی طول ریشه نسبت به تیمار شاهد شد، اما کاربرد پراکسیدهیدروژن کاهش معنی داری از نظر طول ریشه نشان نداد. کاهش وزن خشک در اثر تنش خشکی معنی دار نبود، اما پراکسید هیدروژن به شدتموجب کاهش وزن خشک اندام هوایی گردید، این میزان کاهش وزن خشک اندام هوایی در کاربرد پراکسیدهیدروژن نسبت به شاهد 30/8 درصد بود. وزن خشک ریشه نسبت به شاهد در تیمار تنش خشکی ( 57 درصد) در مقایسه با تیمار پراکسیدهیدروژن ( 24 درصد) کاهش بیشتری نشان داد. تنش خشکی موجب کاهش 47 درصدی نسبت وزن ریشه به اندام هوایی نسبت به شاهد شد، از طرف دیگر کاربرد پراکسیدهیدروژن موجب افزایش 13 درصدی نسبت وزن ریشه به اندام هوایی گردید. تغییرات زیست توده کل نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش 33 درصدی و کاربرد پراکسید هیدروژن موجب کاهش 27 درصدی زیست توده کل نسبت به شاهد شد.

اندام هوایی، پتانسیل اسمزی، ریشه، زیست توده، هیدروپونیک