معصومه پوراسماعیل - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات ژنتیک، موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
مهرزاد احمدی - کارشناس، بخش تحقیقات ژنتیک، موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

به منظور بررسی بهترین محیط کشت بافت نخود وحشی چند ساله ایران، سه ژنوتیپ از کلکسیون نخود موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران انتخاب شده و درگلدان های ۵۲ سانتیمتری حاوی خاک، کود، ماسه ( به نسبت 1-1-1 ) کاشته شدند. پس از سه ماه از رشد گیاه، ساقه های جوان از قسمت انتهایی گیاه جدا شده و ریز نمونه های حاوی تک جوانه از هر یک از سه ژنوتیپ پس از ضدعفونی در سه محیط کشت MS، DKW، MS تغییر یافته کشت داده شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با نه تیمار و چهار تکرار به اجرا در آمد. پس از گذشت 22 روز از زمان کشت طول ساقه، تعداد برگ و طول راکیس نمونه ها اندازه گیری شد و برای تعیین بهترین محیط استقرار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تجزیه واریانس نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اثر محیط کشت بر هر سه صفت مورد بررسی و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط کشت بر صفات طول ساقه و طول راکیس از نظر آماری در سطح احتمال ( P<0.05 ) معنی دار بود. مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده به روش دانکن نشان داد ژنوتیپ 5358 بیشترین تعداد و طول برگ را در محیط کشت دارا بود. همچنین محیط DKW بهترین محیط کشت برای ژنوتیپ های نخود وحشی چند ساله بوده و بیشترین تاثیر را بر روی رشد برگ و ساقه ژنوتیپ ها داشته است.

نخود، محیط کشت، استقرار