بهروز امرایی - دانشجوی دکترای تخصصی زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
مسعود رفیعی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
محمد سپهوند - مسئول مرکز جهاد کشاورزی بخش بیرانوند ( خرم آباد ) ، لرستان
هادی خاوری - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد

به منظور بررسی اثر زمان آبیاری تکمیلی و زمان محلول پاشی روی بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود دیم آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93-92 در خرم آباد انجام گرفت. تیمارهای مورد بررسی شامل زمان آبیاری تکمیلی در چهار سطح ( عدم آبیاری ، آبیاری تکمیلی در مرحله گل دهی، آبیاری تکمیلی در مرحله غلاف دهی و آبیاری تکمیلی در هر دو مرحله غلاف دهی و گل دهی ) به عنوان کرت اصلی و زمان محلول پاشی با سولفات روی با غلظت دو در هزار در چهار سطح ( عدم محلول پاشی، محلول پاشی در مرحله رویشی، مرحله گل دهی و محلول پاشی در مرحله گلدهی و رویشی ) به عنوان کرت فرعی بودند. نتایج این آزمایش نشان داد که آبیاری تکمیلی در هر دو مرحله غلاف دهی و گل دهی بالاترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در بوته و ارتفاع بوته را تولید کرد، به طوریکه وزن هزار دانه عکس العمل خاصی به آبیاری تکمیلی نشان نداد. واکنش عملکرد دانه و اجزای عملکرد به زمان محلول پاشی متفاوت بود. با توجه به نتایج بدست آمده از این آزمایش جهت بهبود ویژگی های رشد، حصول عملکرد مطلوب، محلول پاشی سولفات روی در مرحله رویشی، گل دهی و آبیاری تکمیلی در هر دو مرحله غلاف دهی و گل دهی در شرایط آب و هوایی خرم آباد و مناطق مشابه از نظر آب و هوایی بهترین نتیجه را خواهد داشت.

نخود، آبیاری تکمیلی، افزایش عملکرد، محلول پاشی