انسیه سیدعلیان - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، ایران
عباس ارغان - عضو هیئت علمی و استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، ایران
کمیل عبدی - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، ایران

در حال حاضر فضاهای زیر زمینی بخش کوچکی از فضاهای شهری کلانشهرها را تشکیل می دهند. آنچه تاکنون به عنوان فضاهای زیرزمینی در این شهرها مورد استفاده قرار گرفته شامل فضاهایی برای ارتباطات و حمل و نقل درون شهری مانند تونل ها، خطوط حمل و نقل و ایستگاه های مترو می باشد. این درحالی است که برای فضاهای زیرزمینی به دلیل پتانسیل بالایی که در رفع مشکلات سطح زمین دارند می توان کاربرد گسترده تر و متعددتری را برنامه ریزی کرد. بر خلاف تصور رایج کنونی فضاهای زیرزمینی تنها به عنوان فضاهای ارتباطی کاربرد ندارند و می توان در کاربری هایی هایی چون تفریحی ( اماکن ورزشی، پارک ها و...)، تجاری و اداری (بازارچه ها،کتابخانه هاو...)، فرهنگی (موزه،فرهنگسرا،سینما) وخدماتی (پارکینگها) ازظرفیت آن برخوردارگردید. استفاده از فضاهای زیرزمینی یکی ازروشهای نوین درشهرسازی در جهت رسیدن به توسعه پایدار شهری است. این رویکرد ضمن استفاده از مزایایی فضاهای زیرزمینی به حل مشکلات شهری مانند کمبودفضا، حمل ونقل شهری و مشکلات زیست محیطی کمک می کند. هدف این مقاله مطالعه شاخص ها، معیارها، مزایا و معایب توسعه فضاهای زیرزمینی و اثرات و فواید استفاده از آن در جهت رسیدن به توسعه پایدارشهری است. روش تحقیق تهیه مقاله «توصیفی- تحلیلی» می باشد و همچنین ادبیات تحقیق از منابع اسنادی- کتابخانه ای و منابع داخلی و خارجی جدید و به روز استفاده شده است.. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد با توجه به ظرفیت بالای فضاهای زیر زمینی علاوه بر اینکه می توان از لحاظ حمل و نقل و ارتباطات از آن بهره جست می توان با استفاده از تکنولوژی و بهره جستن از فناوری نوین بسیاری از کاربری ها را به زیر زمین انتقال داد که این مساله می تواند به حل بسیاری از مسائل و مشکلات شهری امروزه کمک کند و توسعه پایدار شهری را محقق گرداند.

فضاهای زیرزمینی، توسعه پایدار، طراحی شهری، زیرساخت شهری