سیدروح الله موسوی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان –واحد علوم و تحقیقات –دانشگاه آزاد اسلامی–تهران – ایران
علیرضا آذرفر - کارشناس ارشد مدیریت و رئیس بانک کشاورزی شهرستان الیگودرز
محمدرضا فخارزاده - کارشناس بانک کشاورزی شهرستان الیگودرز
محمود شاهسواری - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور مرکز الیگودرز

شوری آب و خاک چالشی جهانی برای محیط زیست است که تولید گیاهان زراعی را در بیش از 800میلیون هکتار یا به عبارت دیگر، 25 تا 33 درصد سطح کل اراضی زراعی جهان تحت تاثیر قرار می دهد.کمبود جهانی منابع آب، آلودگی محیط زیست و افزایش شوری اراضی و منابع آب ویژگی های برجسته قرن بیست و یکم هستند. اصولا خاکهای شور به خاکهایی گفته می شود که غلظت املاح محلول در آنبه قدری باشد که عملکرد را کاهش دهد مشروط به آن که سایر عوامل مانعی برای رشد محصول ایجاد نکنند. از این تعریف بخوبی استنباط میشود که شوری مفهومی وابسته به گیاه است. بنابر این در دنیایکشاورزی شوری در سیستم های مرکب از خاک آب و گیاه تعریف می شود. بدین ترتیب در شرایط مساوی خاکی با غلظت معینی از املاح محلول ممکن است برای یک گیاه شور و برای گیاه دیگر شورنباشد. گیاهان مبتلا به شوری اغلب ظاهری معمولی دارند ولی عموما کوتاهتر بوده برگ آنها ضخیم تر و پر آب تر ودارای رنگ سبز تیره هستند. هر چند که مفهوم کلی مقاومت گیاهان به شوری بر پایه عملکرداستوار است لیکن شوری خاک می تواند منجر به کاهش کیفیت برخی از محصولات و بهبود برخی دیگر گردد. مهمترین اثر شوری بر غلات در مرحله رشد رویشی و آغاز مراحل زایشی بوده که نتیجه آنجلوگیری از تشکیل پنجه ها است. مدیریت بیولوژیک محصولات زراعی، شامل شناسایی ویژگی های مربوط به تحمل گیاه، گزینش و اصلاح و معرفی ارقام جدید در راستای مقابله با پدیده رو به گسترششوری نه تنها موثر و مفید، بلکه اجتناب ناپذیر بوده و در مورد غلات بویژه گندم از اهمیت بیشتری برخوردار است. هنگام استفاده از آبهای شور برای آبیاری زمینهای کشاورزی، باید فاصلهی بین آبیاریها را کم کرد تا غلظت املاح موجود در محلول خاک به حد بحرانی (از نظر کاهش محصول)نرسد. همچنین در زمان بکار بردن آبهای شور، ضمن استفاده از ارقام مقاوم به شوری، از شستشوی خاک نیز نباید غافل شد.

شوری، زراعت، آب، عملکرد، املاح خاک