بررسی و مطالعه صنعت گردشگری با رویکرد تاریخی و فرهنگی (باستان شناسی)

امروزه صنعت گردشگری به عنوان بزگترین صنایع خدماتی دنیا اهمیت روزافزونی یافته است به گونه ای که صنعت گردشگری با صنایعی چون نفت و خودرو رقابت می کند. بسیاری از کشورهای پیشرفته و کشورهای در حال توسعه این صنعت را در اولویت های اول اقتصادی خود قرار داده اند و با برنامه ریزی های خردمندانه توانسته اند سهم بالایی از بازار جهانی گردشگری را به خود اختصاص دهند. به همین علت است که امروزه به عنوان صنعت گردشگری از آن یاد شده است. گردشگری از قرن بیستم به منزله یک صنعت به شمار می رود. موفقیت صنعت گردشگری در سه دهه اخیر انکار ناپذیر است. این موفقیت نشان می دهد که تقاضا همچنان در آینده رو به افزایش خواهد بود. صنعت گردشگری سالانه بیش از 400 میلیارد دلار روزانه روانه صندوق کشورهایی می کند که به صورت فعال در این بازار حضور دارند. از سوی دیگر ارتباط و رابطه تنگاتنگی میان گردشگری، آثار تاریخی و فرهنگی (مادی و غیرمادی) انسانها از دوران پارینه سنگی تاکنون وجود داشته است. در دهه های اخیر گردشگری شامل هر گونه مسافرتی می شود که شخص به واسطه آن از محیط کار یا زندگی خود خارج شود. به کسی که گردشگری می کند گردشگر و توریست گفته می شود. در مجموع گردشگری به مجموعه فعالیتی اتلاق می شود که در جریان مسافرت یک گردشگر اتفاق می افتد، این فرآیند شامل هر فعالیتی از قبیل برنامه ریزی سفر، مسافرت به مقصد، اقامت، بازگشت و حتی یادآوری خاطرات آن نیز می شود. در گونه گردشگری تاریخی که گردشگری میراث نیز نام گرفته و به بازدید از موزه ها، مکان ها و ابنیه تاریخی می پردازد. گردشگری فرهنگی گونه ای از گردشگری است که به بازدید گردشگران از جنبه های فرهنگی، هنری و سنت های زندگی مقصد گردشگران می پردازد. با توجه به این که در علم باستان شناسی دو عنصر تاریخ (آنچه در بستر زمان اتفاق می افتد) و فرهنگ (آثارمادی و غیرمادی ملموس و غیر ملموس که از انسان دوران عصر حجر تا عصر حاضر بر جای مانده و قابل انتقال است) مطرح است در این پژوهش سعی بر آن شده تا از واژه باستان شناسی به جای واژگان تاریخ و فرهنگ استفاده شود. در این پژوهش که بر اساس فعالیت های میدانی (پرسشنامه، مصاحبه و کاوش های تطبیقی باستان شناسی توسط نگارنده و آثار آن بر صنعت گردشگری) و کتابخانه ای صورت گرفته به مهمترین دستاورد و هدف یعنی توجه به آثار باستانی و تاریخی، حفاظت آثار به عنوان جذب گردشگر و عوامل درآمدزا و نیازهای بلند مدت توسعه ای در این بخش که بستر سازی لازم را در راستای توسعه پایدار گردشگری بر اساس رویکرد تاریخی و فرهنگی فراهم می کند اشاره گردیده است. بر این اساس رویکرد اصلی در تدوین برنامه توسعه گردشگری بامحوریت بخش های صیانت و نظارت وبهره برداری عقلانی از آثار باستانی و توجه به مقوله عوامل رشد اقتصادی، تاریخی و فرهنگی و اهمیت صنعت گردشگری بر مناطق است که به تدوین فرآیند بررسی و مطالعه صنعت گردشگری منجر می شود.

کلیدواژه ها:

باستان شناسی ، صنعت گردشگری ، گردشگری فرهنگی ، گردشگری تاریخی ، حفاظت آثار باستانی