محسن کریمی - رئیس گروه تحقیقات هواشناسی کاربردی استان مرکزی
محمود امیدی - کارشناس گروه تحقیقات هواشناسی کاربردی استان مرکزی
حاجی یدالله یعقوبی - کارشناس همدیدی هواشناسی
مهدی نایبی - رئیس اداره پایش هواشناسی استان مرکزی

گاز ازن یکی از مهمترین گازهای جزئی موجود در جو می باشد، پراکنش این گاز در لایه های جوی همگن نبوده و 10درصد آن در لایه وردسپهر (تروپوسفر)، که به ازن مضر و ازن سطحی معروف و 90 درصد دیگر آن در آرام سپهر(استراتوسفر)، که به ازن مفید و تحت عنوان لایه ازن شناخته می شود، واقع شده است. بر اساس تحقیقات انجام شده ازنسطحی در لایه تروپوسفر در مقایسه با سایر آلاینده ها موجب ضرر و خسارت بیشتری به گیاهان می باشد. اثرات آشکارآسیب رسانی ازن به گیاهان به صورت سفید شدگی یا رگه های روشن یا لکه هایی بر روی سطح روئی برگهاست. تمامیگیاهان به ویژه غلات توسط ازن آسیب می بینند. ازن در غلات موجب کاهش محصول در حدود 5 تا 10 درصد می شودکه زیان اقتصادی ناشی از آن سالیانه، بالغ بر 5 میلیون دلار خواهد بود. نتایج نشان می دهد که گونه های دولپه ای مثللوبیا، کتان و بادام زمینی نسبت به گونه های تک لپه ای همچون سورگم، غلات، ذرت و گندم زمستانی در برابر آسیبهای ازن حساسیت بیشتری دارند. در این مقاله به بررسی اثرات زیانبار ازن سطحی بر روی محصولات کشاورزی پرداختهشده است. همچنین رفتار و روند تغییرات کوتاه مدت و بلند مدت این گاز آلاینده مورد بررسی قرار گرفته است.

ازن تروپوسفری، لایه ازن، محصولات کشاورزی