بهزاد شهبازی - کارشىاس ارشد زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس علوم و تحقیقات اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
احمد افکاری - استادیار گروه زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس علوم و تحقیقات اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
جابر عیسی زاده - کارشناس ارشد، اگرواکولوژی، گروه زراعت، دانشگاه زابل، ایران

کودهای دامی و کمپوست به عنوان یک منبع جایگزین کودهای شیمیایی برای افزایش حاصلخیزی خاک و تولید محصول شناخته شده است. به منظور بررسی اثرکمپوست، کوددامی وکودهای شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم گنبد در سال زارعی 94-93 آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز خدمات جهاد کشاورزی ساوالان انجام شد. طرح با 7 تیمار شامل:100% کود دامی، 75% کود دامی + 25% کمپوست، 50% کمپوست + 50% کود دامی، 25% کود دامی + 75% کمپوست، 100% کمپوست (برمبنای 40 تن در هکتار)، کود شیمیایی (NPK)، شاهد (بدون هرگونه کود شیمیایی و الی) اجرا شد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که تیمارهای مورد مطالعه در اکثر صفات در سطح احتمال یک درصد معنی دار شدند. تیمار 100 درصد کود دامی در کلیه صفات عملکرد و اجزای عملکرد اندازه گیری شده، تأثیر مثبت گذاشته و این امر موجب شد تا عملکرد دانه نیز افزایش یابد، به طوری که بیشترین عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در متر مربع و تعداد دانه در سنبله به ترتیب (6532/3kg/h)؛ (51/7gr)؛ (425/7 عدد)، (54/91) از تیمار 100% کود دامی و کمترین عملکرد دانه، وزن هزاردانه، تعداد سنبله در بوته و تعداد دانه در سنبله به ترتیب (4696/6kg/h)؛ (38/07gr گرم)، (329/2 عدد)، ( 35/4 عدد) از تیمار شاهد بدست آمد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که بیشترین شاخص برداشت (45/39 درصد) از تیمار 100% کود دامی و کمترین شاخص برداشت (39 درصد) از تیمار شاهد بدست آمد. دلیل این مسئله کوتاه شدن دوره پرشدن دانه در تیمارهای با مقدار زیاد مصرف کود دامی یا به عبارتی بهتر زودرسی گیاه در این تیمارها بود.

گندم، کمپوست، کوددامی، کود شیمیایی، عملکرد دانه