الهام دهقانی - مربی، عضو هیئت علمی گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
باقر کریمی - استادیار، عضو هیئت علمی گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوشهر
مریم حق پناه - مربی، عضو هیئت علمی گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سما، شیراز

شناخت هر پدیده ای به درجه شناخت ما از فرآیند تاریخی آن پدیده بستگی دارد. فرآیند تاریخی برآنست که نحوه شکل گیری پدیده و عناصر موثر در آن را کشف کرده و سپس آن را در طول زمان مورد بررسی قرار دهد؛ آنچه در این فرآیند اهمیت دارد، ادراک درست از شرایط عام و شرایط خاصی است که بر تحول پدیده و سیالیت آن موثر می افتد. دریافت فرآیند تحول تاریخی شهر و ادراک عوامل تاثیرگذار در آن، سبب می گردد تا شهر، که تاکنون در هر مقطع تاریخی منطبق بر زمان خویش بوده و با استفاده از نحوه تفکر و داده های علمی و دستاوردهای فنی عصر به خود تحول بخشیده است، یک بار دیگر با حفظ تداوم تاریخی، خود را بر زمان منطبق کند. در این پژوهش، در راستای شناخت و درک فرآیند تحول شهرهای ایرانی- اسلامی به صورت نمونه موردی، سیر تحول تاریخی شهر لار را مورد بررسی قرار می دهیم. شهر لار، مرکز ناحیه ای است که با توجه به نام این شهر، لارستان نامیده شده است و در جنوب شرقی استان فارس قرار دارد. این شهر، در مسیر ارتباطی شیراز به استان هرمزگان قرار گرفته و مرکز خدمات تجاری ، کشاورزی و رفاهی شهرستان لار به حساب می آید. نحوه استقرار لار در شمال خلیج فارس و حوزه اقتدار این شهر به گونه ای بوده که از طریق بندرگاههای شمالی خلیج فارس در یک نظام مناسباتی با دیگر شهرها و نواحی عمده اقتصادی فلات ایران و شهرهای جهان قرار می گرفته است. و از این رو دارای موقعیت ترانزیتی و تجاری بسیار خوبی است. نقش تجاری این شهر، وجود بازاری با عظمت و مشهور را در این شهر توجیه می کند.(شهر لار، شهر ترانزیتی، شهر تجاری) شهر لار دارای تاریخی کهن است و در طول تاریخ به دلایل گوناگون از جمله زلزله بارها به کلی تخریب گردیده، اما هربار استوارتر از قبل برپا شده است. در این تحقیق مراحل شکل گیری و تحول تاریخی شهر لار به طور خلاصه مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است، به تمامی تحولات اجتماعی، اقتصادی، طبیعی و ... که منجر به تحولات کالبدی شهر شده اند، پرداخته شود.

شهر، لار، شهر تجاری، تحولات کالبدی، شهر تاریخی