احسان طاهرآبادی - کارشناسی ارشد عمران ژئوتکنیک، دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین،
محمدامین کربلا - دکتری معدن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مدیر بخش تونل و ژئوتکنیک، شرکت راهسازی و عمران ایران

اکثر سدها و خاکریزها از مصالحی که در اطراف حوضه آبگیر و محل احداث سد وجود دارد؛ ساخته می شوند که مستلزم اکتشاف و استخراج مصالح از نواحی بومی سد است. استخراج مصالح نیز بکمک چندین روش انجام میشود که عمدتاً برمبنای انفجار است. انواع انفجار اعم از انبساطی، پیششکافی و انفجار در عمق جزء برنامه آتشباری معادن استخراج سنگ میباشد. بنابراین محوطه احداث سد متحمل لرزشهای متعدد شده تا سد به بهرهبرداری برسد. بعلاوه بیشتر سدها بعنوان سازههای صلب بحساب نمیآیند و یا در برابر بارهای انفجاری طراحی نمیشوند. این نوع سازهها میتوانند مستعدآسیبپذیری در برابر بارهای انفجاری و عواقب آن باشند. ارزیابی خطر در پروژهها بیشتر متوجه کیفیت آسیبپذیری و افزایش ایمنی است. این ارزیابیها اغلب شامل آنالیز کامپیوتری انفجار مواد منفجره نمیشود اما به سرویسدهی سازهها،چگونگی مرمت آنها اشاره دارد. هدف این پژوهش بررسی کارامدی نرمافزار المان محدود دوبعدی در تخمین ضمنی رفتار پرده آببند سد تحت بار انفجاری و مقایسه آن با آئیننامههای موجود در استخراج از معادن زیرزمینی و روباز است. بدین منظور یک بار انفجاری در سه فاصله 22و 25 و 52 متر از پرده آب بند سد مدلسازی شد. در واقع چنین پیشبینی شد که فونداسیون سد ساخته شده و مصالح فیلتر و زهکش نیازمند استخراج از کف مخزن است. مواد منفجره با اثرات آن بصورت فشار حاصل از انفجار تیانتی بجای هندسه آن در تاج سد در شبیهسازی لحاظ شد.نتایج نشان داد هر چه فاصله چشمه انفجار از هدف بیشتر شود پاسخ سازه پرده کاهش مییابد و این روند کاهشی با فاصله رابطه مستقیم ندارد. همچنین تأخیر فاز پاسخ نیز کاهش مییابد. از آنجا که شهرها همواره در حال گسترشهستند و علاوه بر نزدیکی به قلمروی سد، ضرورت تأمین آب مورد نیاز مناطق مسکونی نیز بیشتر از پیش احساس می- شود؛ میبایست تدابیری برای جلوگیری از هدررفت آب پشت سد ناشی از ترکخوردگی در بدنه یا فونداسیون آن اندیشید

سد، المان محدود، مدلسازی، انفجار، پرده آب بند، پدافند غیرعامل