محمد پرهام - دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه تهران و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی بروجرد
عبدالحسین کلانتری - دانشیار جامعه شناسی دانشگاه تهران

این نوشتار به دنبال تبیین معضلات استفاده ازخودرو های شخصی در شهر است. با وجود تلاش های مستمر مسئولان برای متقاعد کردن مردم به استفاده بیشتر ازوسایل حمل ونقل عمومی کماکان برای بسیاری ازمردم خودروهای شخصی گزینه برتر است. ازاین رو پرسشاصلی این نوشتار این است که چرا مردم عموما ترجیح می دهند بجای استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی برای رفت وآمد و سفرکماکان ازخودروی شخصی استفاده کنند. پاسخ به این پرسش قطعا ساده نیست و اندیشمندان درحوزه های مختلف پاسخ های مختلفی به این پرسش داده اند. ازمیان این پاسخ ها شاید نظرزیگموند بومن بیشتر جلب نظر نماید. استدالال بومن بر آن است که امروزه ما درجامعه ای زندگی می کنیم که بشدت مصرف گراست. زندگی دراین جامعه مستلزم مصرف کالا، خدمات، تجربه و سفر است. دراین جامعه خودرو شخصی به دلیل آفرینش حس سرعت، انعطاف پذیری، امینت و راحتی به گزینه نهایی حمل ونقل و سفر بدل شده است. این حس فریبنده تا حدی بیانگر دلایل روی آوردن مردم به استفاده از خودرو های شخصی به جای وسایل حمل ونقل عمومی است. به دلیل پیچیدگی روزافزون جامعه امروزین و فعالیت های متنوع ما درمکان های جغرافیایی متفاوت ، استفاده ازخودروی شخصی مزیتی خاص یافته است که به نوبه خود ما را درانجام کارهایمان با سرعت وانعطاف پذیری فراوانی یاری می کند. تصمیم گیران درکشورهای مختلف برای مدیریت استفاده روزافزون ازخودروهای شخصی روش های مختلفی را به کاربسته اند ازجملهتشویق شهروندان به استفاده ازوسایل حمل ونقل عمومی و یا توسل به اقدامات بازدارنده ای نظیر تعرفه های بالا برای ورود به مناطقمرکزی و شلوغ و پارک در خیابان ها و یا افزایش مالیات بر سوخت. به هنگام بررسی وتحلیل این روشهای مختلف ومقایسه انها با نظریه های عمده درحوزه شهر روشن شد که هریک ازاقدامات فوق به تنهایی یا درکنار اقدامات دیگر می تواند درهرشهری موفقیت آمیز باشد هرچند پیامدهای ناخواسته ای نیز ممکن است درپی داشته باشد.

حمل و نقل عمومی، خودروی شخصی، سفر، شهری