مریم نوری زاده - مربی گروه معماری ،دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید چمران اهواز،ایران

شوادان یکی از گونه های دستکند در معماری ایران است که به عنوان فضای زیر سطحی در اقلیم گرم و مرطوب ایران همچون دزفول و شوشتر وجوددارد. این فضای معماری بیشتر نقش اقلیمی بر عهده دارد و خنکای مطبوعی را برای ساکنین فراهم میسازد، مضاف بر این شوادان ها در دزفول در طول جنگ تحمیلی پناهگاه مردم بودند و جان هزاران نفر را در بمباران هوایی عراق نجات دادند. اکنون این شوادان ها متروک شده اند و در اکثر خانه های دزفول ورودی آنها را پوشانده اند.خالی بودن زیر خانه )شوادان( ،عدم امکان دسترسی به آن و تهویه نشدن این فضا )بالا رفتن رطوبت خاک( موجب به وجود آمدن خطر نشستناگهانی خانه ها و حتی گاه کوچه های این شهر شده است. عدم کارکرد صحیح شوادان ها،پر کردن غیر اصولی و مسدود شدن منافذ آن ها باعث شده است، علی رغم ایده اولیه ساخت آنها ،امروزه به عنوان تهدیدی برای پایداری بنا به شمار آیند. لذا هدف از این پژوهش را میتوان بیان اهمیت شوادان ها در دزفول و اهمیت حفاظت تلفیقی این فضاها با نگاه به دو نمونه بنایتاریخی در شهر دزفول که شوادان آنها آسیب دیده و این آسیب، بنا را به خطر نابودی کشانده، تبیین نمود. عوارضی که ناشی از نا آگاهی ساکنان و مسولین است و شهر دزفول را در خطر ویرانی های پیاپی قرار می دهد.روش تحقیق این مقاله توصیفی است که در آن از منابع کتابخانه ای و مطالعات میدانی بهره برده ایم.در راستای این هدف، پرسشهای پژوهش شامل : نقش شوادان در خانه های دزفول چه بوده؟اکنون از شوادن های دزفول چه استفاده ای می شود؟چه آسیب هایی به شوادان های دزفول وارد شده ؟ عوارض ناشی از،از بین رفتن شوادان ها در بافت دزفول چه هستند؟ تبیین میگردد.در پایان راهکارهایی جهت احیای شوادان ها در دزفول ارائه خواهد شد.

شوادان،حفاظت تلفیقی، قمش،دزفول،زیر سطحی