بررسی اثر عوامل مختلف بر پیشروی جبهه رطوبتی در آبیاری قطرهای سطحی و شبیه سازی با استفاده از مدل HYDRUS-2D

به منظور بهرهبرداری حداکثر و افزایش بازدهی سیستمهای آبیاری قطرهای، نیازمند شناخت درست و طراحی دقیق این سیستمها هستیم. به دلیل پرهزینه و وقت گیر بودن بررسیهای مزرعهای و آزمایشگاهی بهتر است از مدلهای عددی و یا مدلهای تجربی بهره بگیریم. از جمله این مدلها مدل عددی هایدروس دوبعدی است که قابلیت شبیه سازی حرکت آب، املاح و گرما را در خاک دارا میباشد. در این پژوهش نحوهی توزیع رطوبت در شرایط مختلف بررسی و قابلیت شبیه سازی حرکت آب در خاک در شرایط مختلف توسط مدل هایدروس دو بعدی سنجیده شد. آزمایشات در یک جعبهی پلاکسی گلاس و بر روی شیبهای 0 ؛ 5 ؛ 15 و 25 درصد و زمانهای آبیاری 2 ؛ 4 ؛ 6 و 8 ساعت و دبیهای 2 ؛ 4؛ 6 و 8 لیتر بر ساعت در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. پس از اندازهگیری عمق و عرض جبههی رطوبتی در آزمایشگاه نتایج آن با نتایج حاصل از شبیهسازی با مدل هایدروس دوبعدی مقایسه شد که نتیجهی این مقایسه نشان داد در تمامی شیبها دبیها و زمانهای آبیاری ضریب تبیین بالای ۸۵ درصد بود و مقدار میانگین خطا برای حداکثر عمق خیسشده و حداکثر عرض خیس شده به ترتیب در شیبهای مختلف بین 0/89 تا 2/17 و 0/42 تا 1/85 در دبیهای مختلف بین 0/89 تا 1/57 و 0/42 تا 6/27 و در زمانهای مختلف بین 0/75 تا 1/54 و 0/42 تا 3/36 بود که نشان دهندهی دقت بالای مدل هایدروس دوبعدی در شبیه سازی الگوی رطوبتی در زمانها، دبیها و شیبهای مختلف است. نتایج همچنین نشان داد با افزایش زمان آبیاری، جبههی رطوبتی گستردهتر میشود و این گستردگی روند نزولی دارد. با افزایش شیب جبههی رطوبتی حالت بیضی داشته و به سمت پاییندست کشیده میشود و با افزایش دبی جبههی رطوبتی گستردهتر و سطحیتر خواهد شد.

کلیدواژه ها:

آبیاری قطرهای سطحی ، الگوی رطوبتی ، اراضی شیبدار ، زمان آبیاری ، دبی ، HYDRUS-2D