نیلوفر محمودی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
محمود صبوحی - استادیار دانشگاه زابل

ماهیت ریسکی تولیدات کشاورزی به دلیل عوامل غیر قابل کنترل از قبیل عوامل جوی، آفات و امراض، نوسانات بازار محصول و نهاده، تصمیم گیری کشاورزان و به ویژه زارعین خرده پا را همواره دچار مشکل ساخته و گاه زیان های سنگینی به آنان تحمیل می نماید . فنون و روشهای متفاوتی در زمینه مدیریت ریسک وجود دارد که یکی از متداول ترین آنها استفاده از مدل های برنامه ریزی ریاضی است . در این مطالعه به بررسی تاثیر ریسک بر انتخاب الگوی کشت بهینه محصولات زراعی روستای جابان شهرستان دماوند پرداخته شد . با توجه به اینکه نوسانات قیمت محصول و نهاده ( ریسک قیمتی ) و نوسانات مربوط به عملکرد ( ریسک عملکرد ) ، همگی به درآمد منقل می شود، در این مطالعه نوسانات درآمد به عنوان شاخص ریسک در نظر گرفته شد . داده های مورد نیاز مطالعه با استفاده از آمارهای جهاد کشاورزی منطقه که هر ساله از سطح مزارع جمع آوری می گردد تهیه گردید . الگوی کشت بهینه منطقه در دو حالت عدم توجه به ریسک و استفاده از مدل برنامه ریزی خطی ساده، و منظور کردن ریسک در تعیین الگوی بهینه کشت و استفاده از مدل برنامه ریزی درجه دوم تعیین گردید . نتایج حاکی ازآن است که الگوی کشت دوم نسبت به نوسانات ریسک واکنش نشان داده در پایان ضمن بررسی و مقایسه هر دو الگو راهکارهایی ارائه شده است .

الگوی کشت، مدل برنامه ریزی خطی، ریسک، مدل برنامه ریزی درجه دوم