کارایی استفاده از آب و عملکرد گندم نان تحت تأثیر روش های مختلف کاشت و کم آبیاری در شرایط گرم و خشک جنوب استان فارس

گندم یکی ز مهم ترین گیاهان زراعی در ایران است. با وجود تنش های خشکی در مرحله دانه بندی گندم در استان فارس، این استان از نظر سطح زیرکشت و تولید این گیاه زراعی، مقام اول در ایران را داراست. در حال حاضر بیشتر سطح زیر کشت گندم آبی به طور سنتی به صورت پخش بذر و سپس دیسک و یا به صورت کاشت بذرها روی ردیف های نردیک به هم بر روی سطح صاف مزرعه است و آبیاری به صورت غرقابی انجام می شود. روش کاشت سنتی برای گندم دارای معایبی است. برای مطالعه ی پاسخ ژنوتیپ های گندم نان به روش کاشت بر بستر صاف و بر روی پشته، تحت رژیم های مختلف آبیاری، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب انجام شد. آزمایش بصورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. عامل اصلی، رژیم آبیاری با دو سطح ( آبیاری مطلوب تا انتهای فصل و قطع آبیاری پس از مرحله گلدهی) بود. عامل فرعی، روش کاشت با دو سطح ( کاشت بر بستر صاف و کاشت بر روی پشته ) بود. عامل فرعی فرعی، چهار ژنوتیپ گندم نان ( ارقام شیرودی ( شاهد منطقه)، چمران2، افلاک و لاین 10-82-S) بود. براساس نتایج، تنش خشکی پس از گلدهی عملکرد دانه و اجزای ان را در همه ی زنوتیپ کاهش داد. دلیل اصلی کاهش عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی، کاهش وزن دانه و سپس کاهش تعداد دانه در سنبله در ان شرایط بود. رقم افلاک بیشترین عملکرد دانه ( 5712 کیلوگرم در هکتار ) را در شرایط آبیاری مطلوب تولید کرد. در حالیکه، بیشترین عملکرد در شرایط کم آبیاری ( 3148 کیلوگرم در هکتار ) متعلق به رقم شیرودی بود. عملکرد زیست توده و شاخص برداشت به طور مثبت از روش کاشت بر روی پشته متأثر شدند. کارای مصرف آب و عملکرد دانه در روش کاشت بر روی پشته نشبت به کاشت بر بستر صاف به ترتیب به میزان 21/7 و 16/2 درصد بهبود یافت.

کلیدواژه ها:

عملکرد دانه ، کارایی استفاده از آب ، رژیم آبیاری