محمد منان رئیسی - عضو هیئت علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم وصنعت ایران و عضو قطب علمی معماری اسلامی

یکی از مسائلی که طی سالهای اخیر، محل بحث فراوان در مجامع دانشگاهی و اجرایی بوده است مسئله «بلند مرتبه سازی» است که تاکنون چالش های نظری و عملی فراوانی پیرامون این مسئله و رویکردهای حاصل از آن شکل گرفته است. اگرچه این مسئله در خصوص تمام ابنیه شهری محل بحث است اما در خصوص ابنیه مسکونی، اهمیت و ضرورت پرداختن به این مسئله، مضاعف است. زیرا ترویج رویکرد توسعه عمودی در ابنیه مسکونی معاصر که در قالب آپارتمان های بلند مرتبه نمایان شده است به رغم برخی مزایای نسبی، با بسیاری از وجوه اعتقادی و فرهنگی جاری در کشور ما به عنوان کشوری اسلامی تعارضات و تناقضاتی را ایجاد کرده است که عمده این تناقضات را می توان با استناد به آموزه های اسلامی (به ویژه آموزه های فقه شیعی ) آشکار نمود. بر این اساس، مسئله ای که محور این پژوهش را تشکیل می دهد عبارت است از «آسیب شناسی مسکن آپارتمانی از منظر فقه شیعی». در این مقاله برای پرداختن به این مسئله از روشی ترکیبی استفاده شده است؛ به نحوی که در مقام گردآوری داده ها از روش اسنادی و در مقام تحلیل داده ها از روش های تحلیل محتوای کیفی و استدلال منطقی استفاده شده است. طبق یافته های این پژوهش، میکن آپارتمانی به دلایل متعدد از منظر اسلامی مطلوبیت ندارد که از مهمترین این دلایل میتوان به مواردی همچون تقابل با ترویج برخی شعائر دینی، ایجاد مزاحمت ساختمان های بلند در تهویه ابنیه مجاور، تقابل با انجام برخی تکالیف اجتماعی و تقابل ضمنی با برخی از آیات و ادعیه اشاره نمود.

آموزه های فقهی، مسکن، آپارتمان، رویکرد توسعه ی عمودی