نادر فتحیان پور - استادیار گروه مهندسی معدن - دانشگاه صنعتی اصفهان
سعید قاضی نژاد - کارشناس ارشد مهندسی اکتشاف معدن - پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و م
ایرج مداحی - کارشناس ارشد ژئوفیزیک - پژوهشگاه صنعت نفت
مهشید ابطحی نجف آبادی - کارشناس ارشد ژئوالکتریک - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

تغییرات اشباع سیال، توزیع فشار و درجه حرارت مخزن باعث ایجاد تغییراتی در شرایط مخازن هیدروکربنی و درنتیجه تغییرات پاسخهای لرزه ای مربوطه می گردند که هدف اصلی مونیتورینگ لرزه ای مخازن می باشد . به نحویکه با شناسایی این تغییرات، می توان تحولات درونی مخزن را بررسی و در نتیجه تصمیم گیری ها و اقدامات دوره بهره برداری را بهینه سازی نمود . وابستگی تغییرات پاسخهای لرزه ای به تغییرات شرایط مخزن چالش هایی در امکان انجام چنین پروژه هایی را باعث می شود . بنابراین پیش از سرمایه گذاری، تخمین تغییرات پاسخهای لرزه ای و بررسی امکان مشاهده آنها، امری ضروری قلمداد می شود . در این پژوهش، سنگ مخزن کربناته یکی از میادین نفتی جنوب غرب کشور به منظور ارزیابی امکان پاسخگویی عملیات لرزه نگاری 4 بعدی جهت مونیتور کردن شرایط مخزن طی دوره بهره برداری مورد مطالعه قرار گرفت . سرعت امواج S و P نمونه های اخذ شده با استفاده از رابطه گسمن با خطای نسبی کمتر از 4 درصد تخمین زده شد . نتایج حاصل از بررسی تغییر سرعتهای لرزه ای و متعاقباََََ زمان سیر امواج و ضرایب انعکاس در اثر تغییرات مخزن حاکی از آن است که در اثر تغییرات فشار موثر، تغییرات نسبی سرعتهای لرزه ای ( معادل 12 درصد برای VP و ۲۲ درصد برای )VS و نیز تغییرات ضرایب انعکاس )معادل 0/06 )قابل مونیتور کردن می باشند . ولی اثر تغییرات اشباع سیال و درجه حرارت محاسبه شده بر روی پاسخهای لرزه ای )به میزان کمتر از ۲ درصد ( در روشهای لرزه نگاری ۴ بعدی از اهمیت پائینی برخوردار هستند . اگر چه با در نظر گرفتن شرایط موجود، احتمال مونیتورینگ مناسب تحولات درونی مخزن در ظاهر اندک ارزیابی می شود، ولی با توجه به اهم یت و ویژگی های شاخص این میدان نفتی، با رعایت برخی از تمهیدات از جمله انتخاب نقاط مناسب جهت انجام مطالعات تکمیلی و استفاده از روش های پیشرفته تفسیر، مونیتورینگ شرایط مخزن قابل توجیه بوده و در ادامه فازهای مطالعاتی مفید خواهد بود .

مونیتورینگ لرزه نگاری، فشار موثر، اشباع سیال، درجه حرارت، مخزن