مهتاب مبینی - استادیار گروه هنر، دانشگاه پیام نور، ایران
فاطمه زردشت - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، ایران

پیشینه کاربرد نقش شیر درهنر عشایر و به طورکلی درهنر ایران به دوران قبل ازاسلام باز می گردد و ما چه در دست بافته هاو چه مجسمه ها و نقوش برجسته در ایران از زمان مادها حضور نقش شیر را مشاهده می کنیم و در تخت جمشید و زمانهخامنشیان و در دست بافته های دوره ساسانی نیز حضور نقش شیر را مشاهده می کنیم و نشان دهنده آن است که نقششیردرآیین کهن ایرانی ازاهمیت والایی برخوردار بوده است وحتی برخی این نقشمایه را با مقوله الوهیت پیوند می دهند و دردوره اسلامی نیز این نقشمایه در مظاهر فرهنگ و هنر به صورتهای مختلف دیده می شود. نقشمایه شیر به طور کلی در هنرایران به اشکال مختلف مانند ریتون، اسفنکس و در دست بافته های عشایر قشقایی بیشتر در گبه مورد استفاده واقع شدهاست. هدف این پژوهش بررسی نقش شیر در دست بافته های ایل قشقایی و علت استفاده از این نقش می باشد. این پژوهشبه روش توصیفی و شیوه گردآوری اسنادی صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که دلیل استفاده از این نقش مایه را کهدر منطقه نماد مردانگی می باشد بیشتر به جهت نشان دادن صفات نیکو می دانند و در واقع ریشه مذهبی و تاریخی دارد و بهآداب و رسوم ایل و طایفه و اعتقادات ان بر می گردد. استفاده از نقشمایه شیر گاه در قالب نقوش ترکیبی بخصوص در قبل ازاسلام کاربرد وسیعی داشته است اما از دوران اسلامی به بعد کمتر به صورت ترکیبی به کار برده شده است.

دست بافته ها، ایل قشقایی، نقش شیر