امید دیانی - .استادیار گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،
محسن افشارمنش - .استادیار گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،

دراین مطالعه اثر تغذیه پنبه دانه کامل بر جمعیت پروتوزوآ، اسیدیته و غلظت نیتروژن آمونیاکی مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها عبارت بودند از یک تیمار شاهد و دو تیمار دارای 20% پنبه دانه کامل از 8 گوسفند نایینی در قالب یک طرح کاملاً تصادفی به مدت 28 روز استفاده گردید. تغذیه پنبه دانه کامل جمعیت پروتوزوآی شکمبه را از 450000 به 240000 در میلی لیتر مایع شکمبه کاهش ( p< 0/05) داد، پروتوزوآ های holotrich و cellulolytic در نمونه های مایع شکمبه ناپدید شدند و تنها گونه entodinium sp باقی ماند. این تغییرات در جمعیت پروتوزوآ با غلظت های کمتر نیتروژن آمونیاکی (p< 0/01) در مایع شکمبه گوسفندان تغذیه شده با تیمار دارای پنبه دانه کامل، همراه بود. نتایج این مطالعه نشان داد که تغذیه پنبه دانه کامل، جمعیت پروتوزوآ و نیتروژن آمونیاکی را افزایش داد ولی تأثیری بر اسیدیته مایع شکمبه نداشت.