سعید غلامرضایی - استادیار دانشگاه لرستان و دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ابوالقاسم شریف زاده - استادیار دانشگاه لرستان و دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

مشارکت افراد ذیحق در ابعاد تصمیم گیری، اجرا ، ارزشیابی و دستاوردها نه تنها به عنوان یک مهم بلکه یک ضرورت می باشد . این مقوله در زمینه فعالیتهای آبخیزداری به واسطه ماهیت کار، نیاز به پایش و نگهداری مستمر، نیاز به نیروی انسانی، ضروری تر می نماید . با این وجود ، متاسفانه در کشور ما در جریان مشارکت در طرحهای آبخیزداری به دلیل عدم توجه سیستمی و برنامه مند نسبت به دخیل نمودن دست اندرکاران به یک پایداری نرسیده است . این امر میتواند ناشی از نگرش مس وولان و سیاستگذاران نسبت به اهمیت مشارکت و یا عدم درک مناسب و آگاهی این قشر نسبت به مشارکت جامع و کامل، پایین بودن سطح آگاهی جامعه روستایی نسبت به اهمیت آبخیزها به دلیل ماهیت دیرآیی و نیز دیدنی نبودن دستاوردهای ناشی از مدیریت آبخیزها و نیز مسایلی چون معضلات اعتباری و یا فنی باشد . جهت دستیابی به مشارکت کامل و جامع پیرامون هر پدیده و از آن جمله فعالیتهای آبخیزداری نیاز به یک الگوی برنامه مند و سیستمی دار یم که در ا ین مقاله به تشر یح و تبب ین یکی از ا ین الگوها پرداخته م یگردد . به طور اجمال ارکان ومراحل دست یابی شامل (1 طراحی و برآورد اجمال ی و اول یه هز ینه طرحها ی آبخ یزداری؛ (2 شناسایی دست اندرکاران ممکن و موجود در جریان مشارکت در فعالیتهای آبخیزداری ؛ (3 امکان سنجی اول یه جهت شناسایی پتانس یل دست اندرکاران ؛ (4 سازماندهی جهت تقسیم کار و دستیابی به همکاری بین بخشی و تعیین و تشخیص شرح وظایف و مسولیتها بر اساس پتانسیل و توانایی هر گروه بر اساس ی ک پروتکل اولیه؛ (5 اطلاع رسانی در راستا ی توجیه و آگاهانیدن کلیه دست اندرکاران جهت ارتقا ی آگاه ی و اصلاح نگرش آنها ؛ (6 آموزش های ترویجی به دست اندرکاران ی که مستق یماً با فعال یتهای آبخ ی زداری در تماس می باشند (7 طراحی مشروح پروژه ها ی مشارکتی ؛ (8 اجرای طرحهای آبخیزداری در مناطق مورد هدف ؛ و (9 پایش و ارزیابی طرح ها و پروژه ها جهت حصول اطم ینان از دست یابی به هدف , مهار و هدا یت طرح ها و پروژه ها و نیز کسب تجارب برای طرحهای بعدی می باشد .

طراحی , الگوی مشارکتی , مشارکت , رهیافت سیستمی , مدیریت آبخیز , دست اندرکاران