بختیار کریمی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه تهران و عضو باشگاه پژوهش
عبدالمجید لیاقت - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی کرج ،دانشگاه تهران
مسعود پارسی نژاد - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی کرج ،دانشگاه تهران
خالد اوسطی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتع و آبخیزداری دانشگاه تهران و عضو باشگاه پژو

تاکنون شاخصهای متعددی برای پایش پدیده خشکسالی پیشنهاد شده است . در این مطالعه دادههای مربوط به بارش سالانه 12 ایستگاه استانهای مازندران و گلستان در یک دوره 30 ساله (1351-1380) به منظور تحلیل و مدلسازی بارش مورد استفاده قرار گرفته است . پس از انتخاب دوره مشترک آماری، بررسی کفایت و درستی دادهها و آزمون دادههای پرت از شش نمایه آب و هوایی مختلف استفاده گردید . نمایههای خشکسالی مورد بررسی عبارتند از : -1 نمایه معیار بارندگی سالانه ) -2 ( SIAP نمایه درصد نرمال بارندگی ) -3 ( PNPI نمایه دهکهای بارندگی ) -4 ( DPI نمایه ناهنجاری بارش ) -5 ( RAI نمایه خشکسالی نیچه ) -6 ( NICHE نمایه بارش استاندارد شده ) ).SPI سپس در مرحله بعد، کارایی نمایههای مختلف برای اهداف هواشناسی بر مبنای سه فرضیه ارزیابی شد . نتایج حاصل از آزمون فرضیهها در کل ایستگاهها نشان داد : -1 نمایه ناهنجاری بارش و نمایه دهکهای بارندگی مقارن با سال وقوع کمینه بارندگی رخداد خشکسالی بسیار شدید را در تمام ایستگاههای تحت مطالعه گزارش نموده و از نظر تصویر خشکسالیهای بسیار شدید هواشناسی کارایی بیشتری نسبت به سایر نمایه دارند -2. بررسی میانگین و انحراف معیار ضرایب همبستگی رتبهای نمایهها با نواسانات بارندگی سالانه در کل ایستگاهها نشان داد که SIAP از میانگین بالاتر و انحراف معیار کمتری نسبت به سایر نمایهها برخوردار است -3. بررسی مجموع نمرات شاخصها ( بر اساس ضریب همبستگی ) در هر ایستگاه و سپس مجموع نمرات هر شاخص در کل ایستگاهها نشان داد که شاخصهای نمایه معیار بارندگی سالانه ) ) SIAP و نمایه بارش استاندارد شده ) ) SPI دارای دقت بیشتری است . نهایتاً بر اساس نتایج حاصل از سه فرضیه ، SIAP به عنوان سنجهای کارآمد برای پایش خشکسالی هواشناسی در استانهای مازندران و گلستان معرفی گردید

خشکسالی، شاخصهای خشکسالی، مازندران، مدل SPI ، مدل SIAP