معصومه شمشاد - دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علو
ایرج ملک محمدی - هیات علمی ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران

کشاورزی پایدار به معنای دستیابی به ح داکثر ظرفیت باروری و تولید مستمر در اراضی کشاورزی همراه با حفاظت از منابع پایه ( آب، خاک و تنوع زیستی ) می باشد . با توجه به کمبود نزولات آسمانی و توزیع نامناسب آن، محدودیت منابع و ناهمواری ها درکشورمان ایران، استفاده از زمینهای قابل کشت بسیار دشوار گشته است . رشد سریع جمعیت از یکسو و پایین بودن سطح فناوری تولید محصولات کشاورزی و دامی بدلیل محدودیتهای طبیعی از قبیل شرایط نامناسب اکولوژیکی، کمبود منابع آبی وعدم استفاده صحیح از منابع پایه و روند تصاعدی تخریب منابع طبیعی کشور مانند خاک و اراضی و باتوجه به نقش بخش کشاورزی در امنیت غذایی کشور لزوم توجه به توسعه پایدار کشاورزی اجتناب ناپذیر می باشد . مسلم است که آبخیزداری نیز باعث ازدیاد تولیدات زراعی، مرتعی، جنگلی و دامی و به تبع آن نتایج اقتصادی و نیز اجتماعی خواهد شد . نگاهی به علل اصلی فرسایش منابع طبیعی این نکته را آشکار می سازد که انسان بطور مستقیم و غیرمستقیم در این امر دخالت دارد . از آنجا که عامل اصلی تخریب عدم آگاهی بهره برداران نسبت به اهمیت منابع طبیعی است باید تلاش کرد تا در برنامه های توسعه روستایی که حفظ و احیاء منابع طبیعی از رئوس آن می باشد از تولید محوری به سمت انسان محوری حرکت کنیم . با توجه به اینکه یکی از اصول مدیریت صحیح در این زمینه توسعه منابع انسانی است اولین اقدام در توسعه و ارتقاء کیفیت نیروی انسانی آموزش است که موجب تغییر در رفتار، بینش و مهارت انسانها می گردد . ترویج بعنوان یک فعالیت آموزشی، ن قش مهمی در جلب مشارکت مردم در طرحهای آبخیزداری دارد و برای این هدف از نشر و انتقال دانش و مهارتها از منابع تحقیقاتی به روستایی استفاده می کند .

توسعه پایدار، مشارکت، آبخیزداری