محمد معظمی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
سادات فیض نیا - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

مدیریت پایدار رسوب نیازمند شناخت اجزای سیستم رسوبدهی مشتمل بر حوزه آبخیز رودخانه، مخازن، سدها و دیگر مناطق رسوبگذاری، روابط متقابل میان این اجزا و فرایندهای تاثیر گذار و تاثیرپذیر این سیستم است . نقطه شروع تمام این تجزیه و تحلیل ها، ارزیابی ماهیت و شدت رسوبدهی و عواملی است که نرخ آینده رسوبدهی و روند آن را تحت تاثیر قرار می دهند . در این ارتباط پیش بینی تولید رسوب زیرحوضه های فاقد آمار و ایستگاههای رسوبسنجی از اهمیت خاصی برخوردار است . به این منظور در این تحقیق یک مدل رگرسیونی چند متغیره بر پایه ویژگی های سهل الوصول حوضه برای برآورد رسوبدهی زیر حوضه های فاقد آمار حوزه آبخیز رودخانه جراحی در استان خوزستان ارائه شده است . برای این کار تعداد هفت ایستگاه رسوبسنجی در منطقه مذکور انتخاب گردید و با بکارگیری روش منحنی حدوسط دسته ها میزان متوسط تولید رسوب سالانه هر ایستگاه محاسبه گردید . در ادامه تعداد 21 پارامتر منطقه ای نیز برای محدوده موردنظر اندازه گیری شد . قبل از ارائه مدل، داده ها از لحاظ وجود مشاهدات پرت، نرمال بودن، همگنی واریانس و عدم همخطی چندگانه قوی مورد آزمون قرار گرفتند . مدل رگرسیونی از روش گام به گام و با دو متغیر مستقل میانگین ارتفاع بر مجذور مساحت و تراکم زهکشی با میزان R 2 =0,98 بدست آمد . برای ارزیابی رابطه بدست آمده علاوه بر بررسی معنی داری ضرایب، فرضیات آنالیز رگرسیونی از جمله خطی بودن روابط، یکنواختی واریانس و مستقل بودن باقی مانده ها مورد آزمون قرار گرفتند . نتایج بدست آمده نشان می دهد روش مذکور روشی ارزشمند جهت برآورد میزان رسوب در زیرحوضه های فاقد آمار می باشد

رسوب معلق، آنالیز ناحیه ای، رگرسیون چندمتغیره، رودخانه جراحی