از معرفت دینی اجتماعی تا معرفت اجتماعی دینی

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: دومین کنگره بین المللی تفکر و پژوهش دینی
  • کد COI اختصاصی: CONFIR02_106
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 805
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدحسین مهدوی نژاد

استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه پیام نور

مهدی اخوت

دانشجوی دکتری رشته فلسفه دین دانشگاه پیام نور

چکیده

از مسائل مهم در معرفت شناسی دینی معاصر، موضوع بنیان نظام معرفتی است و از موارد اساسی آن، بحث از مهم ترین رکن معرفت؛ یعنی توجیه معرفت است، با این محور که توجیه چگونه حاصل می شود؟ و چه عواملی در توجیه نقش دارند؟ از عوامل مؤثر در توجیه، تأثیر نقش جامعه و عوامل اجتماعی است که برخی از فیلسوفان دین و جامعه شناسان علم به این امر توجه نموده اند، به گونه ای که معرفت، گویا توجیه خود را از زمینه و نحوه زندگی اجتماعی به دست می آورد. این نگاه در کل منجر به مشکلاتی از جمله نسبیت گرایی در معرفت و نیز جبرگرایی آن شده است. اما با در نظر گرفتن مجموع نظرات ارائه شده در این باب و دقت عقلی و فلسفی به هویت اجتماعی انسان و اصل دین و تعین های اجتماعی آن و نگاهی به تأثیر دوسویه معرفت اجتماعی در روند توجیه، می توان به گونه ای تأثیر جامعه را در نظر گرفت که نه تنها مشکلات فوق را ندارد، بلکه در حصول توجیه و تعمیق آن، اصل اختیار و هویت اجتماعی انسان لحاظ شده است. این معرفت مؤثر با پایه توجیه متناسب، علاوه بر اینکه دارای اعتبار است با تشخص جمعی خود اثرگذار است. نوشتار حاضر با تبیین ارتباط دوسویه معرفت شناسی و جامعه در پرتو بیان نگاه اول؛ یعنی «معرفت دینی اجتماعی» درصدد ارائه طرح و نگاه دیگری به نام «معرفت اجتماعی دینی» است تا در فراسوی آن بتوان مسئله معرفت را از زاویه دیگری در نظر گرفت.

کلیدواژه ها

معرفت دینی، دین، جامعه، توجیه،معرفت اجتماعی، عقلجمعی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.