محمود اسلامی - مدرس آموزشکده کشاورزی پاکدشت
علی جعفری اردکانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
کورش کمالی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور

عامل فرسایش پذیری خاک بیان کمی و کیفی حساسیت ذاتی ذرات یک خاک معین به جدا شدن و انتقال توسط عوامل فرسایش بوده و در واقع مبین تاثیر بسیاری از خصوصیات خاک و اثرات متقابل آن ها می باشد . بی شک اجرای برنامه های حفاظت خاک از طریق اعمال مدیریت جامع بر حوضه های آبخیز، نقش موثری در جلوگیری از فرسایش و حفظ این منبع ارزشمند خواهد داشت . روش های مختلفی برای اندازه گیری فاکتور فرسایش پذیری خاک وجود دارد . یکی از ساده ترین و آسان ترین روش ها استفاده از دستگاه شبیه ساز باران است . در این مقاله با نمونه برداری تصادفی از افق سطحی مربوط به 30 نمونه ( سری ) خاک مربوط به مناطق جنوب و جنوب غربی تهران و انتقال حدود 50 کیلوگرم از نمونه ها به آزمایشگاه، زمینه لازم برای انجام عملیات آزمایشگاهی تعیین فاکتور فرسایش پذیری خاک ) ) K با استفاده از روش شبیه ساز باران در شرایط استاندارد مربوطه مهیا گردید . همچنین بافت خاک، حد رطوبت ظرفیت مزرعه، درصد کربن آلی و میزان شن خیلی ریز هریک از نمونه ها تعیین شد . شبیه ساز باران مورد استفاده ضمن تولید باران با شدت و مدت معین، قابلیت تعیین صفات مورد نظر در فرسایش خاک ها از جمله رواناب، مقدار رسوب حمل شده، نفوذپذیری و .. را نیز دارد . K ویشمایر همبستگی کمی وجود دارد . در حالی که K شبیه ساز باران و K بررسی نتایج حاصله نشان داد که بین شبیه ساز باران با K بیسال از همبستگی بالایی برخوردار است . این امر ناشی از توجه فرمول بیسال برای برآورد پاشمان و فرسایش بارانی است . دستگاه شبیه ساز باران مورد استفاده نیز برای اندازه گیری فرسایش پاشمانی کاربرد داشته و فقط مرحله برخورد قطرات باران با خاک و فرسایش پاشمانی ناشی از آن را اندازه گیری می کند . در صورتی که در فرمول جهانی فرسایش خاک، تلفات خاک اندازه گیری می شود

فرسایش پذیری خاک، شبیه ساز باران، فرسایش پاشمانی، حفاظت خاک