مرضیه اعتمادی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری دانشگاه هنر اصفهان
ارمین بهرامیان - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان

پژوهش حاضر در پی شناخت ویژگی های طراحی معماری و منظر دو باغ ( تحت) شیراز و (قصر قجر) تهران،و دستیابی به الگوهای ساختاری و ماهوی و نیز نحوه ارتباط آنها با یکدیگر با هدف احیای الگوی باغ تخت، و بهره گیری از آنها در طراحی های نوین منظر است چرا که این دو باغ از شاخص ترین و کمیاب تعیین انواع باغ ایرانی است. تردیدی تحقیق، بهره گیری از الگوهای طراحی باغ تخت شیراز در باغ قصر قجر است. سیر این پژوهش که با روش کتابخانه ای انجام گرفته، به تعیین حدود این تأثیرپذیری پرداخت و نشان داده است که آیا وجود الهام گیری تنها در زمینه الگوی ساختاری و کالبدی محدود شده، و یا باغ قصر قجر پذیرای الگوهای ماهوی و اصول اصلی طراحی معماری و منظر باغ تخت نیز بوده است. تشریح تعریف و تاریخچه ای از باغ تخت و نیز توصیف دقیق ساختاری هر دو باغ به عنوان پیش درآمدی برای ارائه تحلیل ها و مقایسه تطبیقی میان الگوهای مذکور در آنها مطرح شده است. نتیجه تحقیقات نشان می دهد که باغ قصر قجر با توجه به تحلیل ها و مقایسه ها و انجام شده و نیز تأخیر زمانی نسبت به باغ تخت شیراز، تنها در زمینه ساختاری و کالبدی طراحی منظر از آن تأثیر پذیرفته است. تفاوت های ماهوی میان الگوهای طراحی این دو باغ نیز دیده می شود که زمینه ساز دو گونه متفاوت از ارتباط باغ و تربیت میان آنها شده است. باغ تخت طبق الگو های رایج ارتباطی میان باغ و طبیعت در باغ ایرانی، دارای الگوی (با طبیعت) است، اما باغ قصر قجر برخلاف بسیاری از باغ های ایرانی به الگوی (بر طبیعت) نزدیک شده است.

باغ قصر قجر، باغ تخت، مطالعه تطبیقی، الگوی با طبیعت، الگو بر طبیعت