منیژه مختاری دیزجی - دانشیار گروه فیزیک پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس
آتوسا منتصری - دانش آموخته کارشناسی ارشد فیزیک پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس
شهرام اخلاق پور - استادیار گروه رادیولوژی، دانشگاه علوم پزشکی تهران
محمدرضا علینقی زاده - کارشناس ارشد فیزیک پزشکی، کلینیک فوق تخصصی نور

پس از درمان رادیوفرکانس، احتمال عود تومورهای اولیه و ثانویه کبد وجود دارد که می تواند ناشی از عدم توانایی در پایش دقیق تغییرات دمای بافت باشد. در مطالعه حاضر امکان پایش بهنگام تغییرات دما در طول درمان به روش رادیوفرکانس با استفاده از تغییرات روشنایی تصاویر اولتراسوند، مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش 10 قطعه کبد تازه گوساله در شرایطin vitro حت گرمادرمانی با جریان رادیوفرکانس قرار گرفت و پایش تغییرات دما به صورت تهاجمی با استفاده از میکروترمومتر انجام شد. با افزایش دمای بافت از 22 درجه تا 70 درجه سانتی گراد و قطع جریان رادیوفرکانس، تصاویر اولتراسوند به ازای هر درجه تغییر دما تا رسیدن به دمای 30 درجه، ثبت شد. سپس با استفاده از سیستمPACS تصاویر به رایانه شخصی منتقل و با پردازش تصاویر، تغییرات روشنایی بافت به ازای هر درجه افزایش و کاهش دما، برآورد گردید. نتایج نشان داد که در محدوده دمایی 20 الی 50 درجه سانتیگراد، روشنایی تصاویر اولتراسوند با افزایش دما به صورت خطی افزایش می یابد. در محدوده دمایی 50 الی 70 درجه، به دلیل تشکیل حباب های گاز، تغییرات روشنایی تصاویر دارای رفتار غیرخطی است. در مرحله سرمایش بافت از 70 تا 30 درجه سانتیگراد، مجددا روشنایی بافت به صورت خطی کاهش می یابد. همچنین بطوریکه پس از پایان درمان، روشنایی تصویر حدود 60 درصد کمتر از مقدار اولیه حاصل شد. به نظر می رسد تغییرات روشنایی تصاویر سونوگرافی بتواند در پایش بهنگام و غیر تهاجمی دما در طول گرمادرمانی موضعی مورد استفاده قرار گیرد .

گرمادرمانی به روش رادیوفرکانس، پایش دما، اولتراسوند، روشنایی تصویر، کبد