حمید سرمدی - دانشجوی دکتری علوم سیاسی

با وجود رهیافت های متفاوتی که برای مطالعه ی سیاست خارجی وجود دارد، به نظر می رسد نمی توان سیاست خارجی جمهوریاسلامی ایرا را با این رهیافت ها منطبق دید و مطالعه ی سیاست خارجی ایران اسلامی بوسیله ی یکی از رهیافت های موجود(آرمان گرایی، واقع گرایی و رفتارگرایی) سودمند نخواهد بود. بنابراین نگارنده برای بررسی سیاست خارجی سید محمد-خاتمی و مقایسه ی آن با سیاست خارجی دکتر احمدی نژاد بر روی تأثیرات عوامل منطقه ای، داخلی، بین المللی و ریشه هایفکری و خلقیات دولتمردان، تأکید می کند و سیاست خارجی دولت اصلاحات با دولت اصولگرای عدالت محور را در زمینه یعوامل مطرح شده قابل مقایسه می داند. به نظر می رسد تفاوت مابین سیاست خارجی دولت خاتمی و دولت احمدی نژاد به صورتشکلی بوده است نه ماهوی. و همین تفاوتهای شکلی نیز تحت تأثیر عوامل بین المللی، منطقه ای، داخلی و ذهنیاتدولت مردان ایجاد شده است. اما بطورکلی نقش و تأثیر فضای فکری و ریشه های ذهنی حاکم بر دولت مردان ایرانی بسیاربیشتر از عوامل دیگر است. بنابراین نمی توان اینگونه نتیجه گرفت که یقیناً اگر آقایان خاتمی و احمدی نژاد بهجای یکدیگر رئیس جمهور می شدند، دقیقاً همان تصمیم را می گرفتند که اکنون گرفته اند. یعنی اگر بطور مثال دکتراحمدی نژاد در زمان آقای خاتمی به ریاست جمهوری می رسیدند احتمال اینکه تصمیماتشان کاملاً متفاوت با تصمیمات آقایخاتمی باشد بسیار زیاد بود وبالعکس. و این به دلیل تأثیر بسیار زیاد فضای حاکم بر نظام جمهوری اسلامی ودیدگاه های فکری و خلقیات دولت مردان ایران اسلامی در اجرای تصمیمات و سیاست ها است که معمولاً دیگر عوامل راتحت تأثیر خود قرار می دهد.

سیاست خارجی، منافع ملی، گفتمان ، عدالت محوری، صلح گرایی، تنش زدایی