مطالعات فرهنگی دانشگاهی در ایران: دستاوردها، چالشها و افق ها

ورود مطالعات فرهنگی به محافل دانشگاهی ایران و اقبال حوزه عمومی به پژوهش ها و مباحث آن اگرچه هنوز به شکل گیری سنتی روشن و با دستاوردهای قاطع و تاثیرگذار منتهی نشده است، با این حال ایدئولوژی، دستور کار و رویکردها و جهتگیری های معرفت شناختی و روش شناختی آن، فضای متفاوتی را برای علوم اجتماعی ایران و پژوهش های مربوط به آن همراه داشته است. اطلاعات و داده های تجربیمطالعات فرهنگی برگرفته از عامه مردم، متن زندگی روزمره آنها و نیز انعکاس تجربه زیسته آنها با اتکاء به انواع رو شهای متنی و شفاهی و اسنادی است. مطالعات فرهنگیبیش از رشته های متعارف علوم اجتماعی با نگاهی از پایین به بالا به فرهنگ و جامعه می نگرد. به هما نسان مطالعات فرهنگی از بیشتر رشت ههای علوم اجتماعی به لحاظ فلسفی ماجراجویانه و انتقادی تر عمل کرده و بیش از سایر رشته ها از آن انتظار می رودبرای توده مردم و به زبان آنها سخن گوید و صدا و قدرت (سوژگی) آنها را در پژوهش انعکاس دهد. ارزیابی دستاورد روش شناختی مطالعات فرهنگی جوان ایرانی نشان می دهد که تنوع روش شناختی و پیوند نزدیک تر میان نظریه و روش و اتکاء به طیف گسترده ای از شیوه تحلیل اطلاعات در آن بچشم می خورد. ارائه تیپ شناسی، مقایسه استقرایی مقولات و مفاهیم، استقراء تحلیلی، تحلیل منطقی،تحلیل رویداد، تحلیل های استعاری، تحلیل قلمرو، تحلیل هرمنوتیکی، تحلیل گفتمان، نشانه شناسی، تحلیل محتوای کیفی، پدیدار شناسی و تحلیل روایت به مثابه ابزارهای کیفیتحلیل داده ها اگرچه ذخیره مشترک علوم انسانی و اجتماعی است با اینحال بیشترین جاذبه و کاربرد را در میان محققان و دانشجویان شاغل به تحصیل در این رشته دارد کهدر سنت هایی چون مطالعات (خرده) فرهنگی جوانان، مطالعات جوانان و جنسیت، مطالعات فرهنگی مصرف و سبک زندگی، مطالعات بازنمایی و رسانه، فیلم و سینما و مطالعات پسااستعماری جهت دهنده پژوه شهای فارغ التحصیان و دانشجویان این رشته است. دستاوردهای این تحقیقات علاوه بر ایجاد تغییر و گسست در چرخه روتین پژوهش های متعارف، دستور کارهای جدیدی را در مطالعه فرهنگ و اجتماع شکل داده و پلی بین علوم انسانی واجتماعی برقرار ساخته است.