علی اکبر عنابستانی - عضو هئیت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه فردوسی مشهد
مسعود وطن خواه - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی روستایی دانشگاه فردوسی مشهد و مسئول امور گروه مشاوران جوان شهرداری مشهد

هدف از این پژوهش یررسی اثرات توسعهی حریم شهر مشهد بر باقت کالبدی روستاهای اطراف ناحیه توس مشهد از نواحی منطقه 12 شهرداری میباشد، این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است، روش جمع آوری اطلاعات کتابخانهی و پیمایشی و مبتنی بر روش پرسشنامه میباشد جامعه آماری این تحقیق اهالی 6 روستای توس سفلی، علیا، اکبرآباد، چهار برج،خطیان و شمس آباد است که با توجه به نمونه گیری منظم سیستماتیک انتخاب گردیدهاند سپس با توجه به حجم جامعه آماری 2832 خانوار ساکن حجم نمونه 312 خانوار از فرمول کوکران اقتباس شد و به همین ازاء 312 پرسشنامه در میان سرپرستان خانوار توزیع گردید پرسشنامه دو ستونه و طیف به کار گرفته شده لیکرت بود. نتایج تحقیق در قالب نرم افزار آماریSPSSو از طیف آزمونهای پارامتریک خانواده T و ناپارامتریک فریدمن نشان داد که در ناحیه توس پس از الحاق تغییرات مثبتی در زمینه شاخصهای اقتصادی، اجتماعی کالبدی رخ داده است که این میانگین قبل از الحاق برابر با 2 و پس از الحاق برابر با 2.87 بوده است اما این میانگین در طیف لیکرت)متوسط 3( کمتر از حد متوسط بوده است و این نشان میدهد گرچه افزایش رضایت و بهبود کیفیت در ناحیه توس شکل گرفتهاست اما این حد از توسعه کمتر از حد متوسط بوده است. به طور کلی میزان رضایت و تغییرات منتج از توسعه حریم شهر بر هر یک از روستاها قبل و بعد از الحاق تغییرات متفاوتی را در بر داشته است بطوریکه روستای توس سفلی قبل از الحاق از عملکرد بهتری در زمینهکالبدی برخوردار بوده است.و بعد از الحاق در زمینه کالبدی نتوانسته است نظر ساکنان را جلب نماید و خدمات ارائه شده متناسب بانیاز آنان باشد. نتایج تحقیق بیانگر این واقعیت بود که هیچگونه اختلاف معناداری بین نغییرات کالبدی با توسعه حریم شهر قبل و بعد از الحاق در روستای توس علیا وجود ندارد. و تغییرات کالبدی قبل و بعد از الحاق روستای اکبرآباد ناشی از توسعه حریم نمی باشد ومیان تفاوت کالبدی روستای اکبرآباد قبل و بعد آن با توسعه حریم و تاثیر آن بر بافت کالبدی تفاوت معناداری وجود ندارد. در روستای چهاربرج و شمس آباد روند تغییرات مثبت و سازنده ارزیابی میگردد. به طور کلی می توان گفت که روستاهای خظیان، شمس آباد، چهار برج و توس سفلی بعد از الحاق از وضعیت بهتری برخوردار شدهاند و توسعه حریم شهری در این روستاها تغییراتی ایجاد کرده است اما در سایر روستاها این تغییرات ملموس نبوده است.

حریم شهری، توسعه، منطقه 12 ، ناحیهی شهری، قبل و بعد از الحاق