هادی توکلی - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
افرا وطنخواه - دانشجوی دکتری دامپزشکی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

در حال حاضر استفاده از علوم و فناوری های نوین در مسیر حفظ سلامت طیور به شدت در حال گسترش است. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، بخش قابل توجهی از مواد خوراکی مورد استفاده در تغذیه حیوانات و طیور اهلی، از فرآورده های جانبی حاصل از فرآوری غذای انسان و محصولات کشاورزی تأمین می گردد. ارزیابی علمی و منطقی اینگونه فرآورده های جانبی به خصوص پسماندای محصولات کشاورزی در خصوص امکان استفاده از آنها در تهیه خوراک طیور صنعتی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. برخلاف امکانات بالقوه فراوان و تولید قابل ملاحظه انواع محصولات کشاورزی در کشور، سالیانه مقادیر فراوانی پسماند در بخش کشاورزی با بهای زیاد تولید می گردد که متاسفانه بخش قابل توجهی از آن به شکل غیر اصولی از بین می روند. با به کاربردن علوم و فناوری های نوین در جهت استفاده بهینه از پسماندای کشاورزی در تهیه خوراک طیور، ضمن افزایش بهره وری، خسارات وارده به صنایع کشاورزی و تبدیلی کاهش یافته و از جنبه دیگر گام مهمی در راستای استفاده از منابع جدید غذایی در جیره طیور، برداشته می شود. پسماندای محصولات کشاورزی معمولاً در مراحل مختلف برداشت و پس از برداشت محصول تولید می گردند. کاربرد این پسماندها بسته به نوع محصول و مراحل تولید متفاوت می باشد. در سال های اخیر در خصوص استفاده از علوم و فناوری های نوین جهت تهیه غذا از پسماندها، فرآوری آنها و کاربرد آنها در تغذیه طیور تحقیقات زیادی صورت گرفته است. مقاله حاضر به بررسی جامع پسماندای محصولات کشاورزی اعم از پسماند میوه و سبزیجات و همچنین پسماند محصولات فرآوری شده خاص، در تهیه خوراک طیور می پردازد. به علاوه ارزش غذایی هر پسماند و امکان استفاده از آن در نقاط مختلف کشور مورد بحث قرار خواهد گرفت.

پسماند، محصولات کشاورزی، خوراک طیور