زهرا حسن زاده رستمی - دانشجوی دکتری تغذیه، گروه تغذیه بالینی، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز
محمد حسن افتخاری - استاد گروه تغذیه بالینی، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز
محمد جعفر امامی - استاد گروه ارتوپدی، مرکز تحقیقات بیماری های استخوان و مفاصل، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز

مقدمه و هدف: یافته های موجود بیانگر نقش فیتواستروژن ها در حفظ استحکام استخوان و بهبود ترمیم شکستگی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر عصاره گیاه پنج انگشت به عنوان منبع فیتواستروژن ها بر فاکتورهای استئوژنیک، آنژیوژنیک و ترمیم شکستگی در زنان سنین قبل از یائسگی بود. روش مطالعه: در این مطالعه که از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی دوسوکور بود 32 زن 45 - 20 ساله با شکستگی استخوان های بلند به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شدند. بیماران در گروه مورد به مدت 8 هفته روزانه 1 قرص آگنوگل حاوی mg 4 عصاره خشک میوه گیاه پنج انگشت و بیماران گروه شاهد دارونما دریافت کردند. در ابتدا و انتهای مطالعه، سطوح سرمی آلکالین فسفاتاز و (vascular endothelial growth factor) ؛ VEGF اندازه گیری شد و تشکیل کال استخوانی به کمک عکس های رادیوگرافی بررسی گردید. یافته ها: در هر دو گروه مورد مطالعه سطح آلکالین فسفاتاز و VEGF سرم نسبت به حالت پایه افزایش یافته بود اما شدت افزایش آلکالین فسفاتاز و VEGF تنها در گروه مورد قابل توجه بود، به ترتیب 0/05 = p و 0/01 = p پس از ارزیابی تشکیل کال استخوانی در انتهای مطالعه، مشاهده گردید که در 71/4% از افراد گروه مورد و 53/8 گروه شاهد کال استخوانی تشکیل شده است. بحث و نتیجه گیری: دریافت عصاره گیاه پنج انگشت به مدت 2ماه در افزایش فاکتور آنژیوژنیک در گروه تحت درمان مؤثر بود. اما اثبات تأثیر عصاره این گیاه در افزایش آلکالین فسفاتاز و تشکیل کال استخوانی نیاز به بررسی های بیشتری دارد.

فیتواستروژن، پنج انگشت، آلکالین فسفاتاز، فاکتور رشد اندوتلیوم عروق، شکستگی استخوان