حامد طالبیان - مربی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
محمد مهدی مولایی - دانشجوی دکترای علوم ارتباطات، دانشگاه تهران

انتخابات ریاست جمهوری سال 1392 ایران همچون دیگر انتخابات ها میدان رقابت گفتمانی کاندیداهای اصلی ریاست جمهوری بود. بر این اساس در این پژوهش کاربست نظریه گفتمان لاکلا و موفه در آینده پژوهی انتخابات ریاست جمهوری یازدهم مطالعه شده است. آخرین مناظره تلویزیونی کاندیداهای ریاست جمهوری یکی از اصلی ترین برهه هایی است که به طور نمادین، پرونده هسته ای ایران را به دال محوری گفتمان‏های رقیب تبدیل کرد و عناصر دیگر گفتمانی از جمله مشکلات اقتصادی را با آن مفصل بندی کرد. بدین ترتیب پیرامون دال مرکزی پرونده هسته ای دو گفتمان رقیب «مقاومت» و «نجات» شکل گرفت که «جلیلی» و «روحانی» به ترتیب آن‏را نمایندگی می‏کردند. این دو گفتمان با مفصل بندی نشانه های مختلف پیرامون دال مرکزی پرونده هسته ای تلاش می کردند تا به تثبیت نظام معنایی مورد نظر خود بپردازند و با راندن سرریز معنا به حوزه گفتمان‏گونگی به هویت‏سازی بپردازند و کفه ترازوی خود/دیگری را هرچه بیشتر به سود خود سنگین کنند. در همین حال فضای گفتمانی متفاوت با صف آرایی سیاسی، به انفعال گفتمانی «قالیباف»، یکی از کاندیداهای دارای رتبه بالا و شکست دوباره او در این انتخابات منجر شد. پس از شناسایی تقابل های گفتمانی در این مناظره انتخاباتی، چنین نتیجه گرفته شده است که از تحلیل گفتمان می توان به عنوان ابزاری مناسب برای آینده پژوهی انتقادی استفاده کرد.

تحلیل گفتمان ، آینده‏پژوهی انتقادی ، گفتمان‏های سیاسی ایران ، آینده‏پژوهی انتخابات ، مناظره تلویزیونی ،