حسن فضل - دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
اردشیر اسد بیگی - عضو هیأت علمی و مدیر گروه تاریخ وتمدن ملل اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی

یکی از ناموران منسوب به امامان شیعه (علیهم السلام) که آرامگاه وی در خراسان یا گرگان و به قولی درمنطقه ای موسوم به دیباج دراستان سمنان قرار داشته و زیارتگاه مسلمانان به شمار می رود، محمدبن جعفر ، معروف به محمد دیباج است. او از فرزندان امام جعفر صادق (علیه السلام) بوده که علیه مأمون عباسی دست به قیامهایی زده و پس از شکست، تسلیم شده است. حال این سؤال مطرح می شود که انگیزه ی مبارزات محمد بن دیباج چه بوده و آیا قیام وی مورد تأیید امام معصوم بوده است؟ ما در این مقاله به بررسی علل و شرح مبارزات محمد بن جعفر خواهیم پرداخت و دیدگاه منفی امام رضا (علیه السلام) را نسبت به کار او خاطرنشان خواهیم کرد و سپس به نحله و فرقه ای که متأثر از عقاید وی بوده است و نیز مکان دفن وی، اشاراتی خواهیم داشت.

محمد دیباج ، شمیطیه ، ارشاد شیخ مفید ،